Het beleid gaat niet vrijuit


De mishandeling van een leerling in de Buso-school Mariadal in Hoegaarden blijft de gemoederen beroeren. Leerkracht CAROLINE TOP grijpt dit geval aan om een boekje open te doen over het gebrek aan personeelsbeleid op school, dat voor haar voor een groot stuk de schuld van de overheid is. En ERIC BEKE stelt meteen concrete hervormingen voor.


In de zaak-Mariadal zijn twee schuldigen en drie verantwoordelijken, schreef De Standaard in zijn commentaar van afgelopen weekend. De twee schuldigen - de leraar en de school - worden gestraft. De derde partij - het beleid - gaat vrijuit. Maar precies dat beleid draagt een grote verantwoordelijkheid.

De analyse van de krant is zeer juist. En het blijft me verbazen dat journalisten die aan de zijlijn staan een beter inzicht hebben in het personeelsbeleid van een school dan de bevoegde inspecties van het onderwijsministerie. Hoewel: voor een degelijk personeelsbeleid binnen het onderwijs moet eigenlijk nog een functie gecreëerd worden. Het gebrek daaraan verklaart wat in de school Mariadal gebeurd is.

Dat de schuldige leraar 'geen bullebak, maar wel een correct mens is' wil ik gerust geloven. Zijn gedrag is verkeerd, zonder discussie. Hij geeft al 28 jaar les en zou dus bijzonder ervaren moeten zijn in de omgang met de leerlingen. Maar als leerkracht raak je wel uitgeblust als er geen motivatie is. Die motivatie kan van de leerlingen zelf komen, maar in moeilijke klassen moet die in de eerste plaats van de ondersteuning op school komen, van collega-leerkrachten bijvoorbeeld. Maar helaas: dat is een utopie. Iedere leerkracht zorgt voor zijn eigen hachje: dat hij of zij volgend schooljaar maar zo weinig mogelijk moeilijke klassen heeft.

Nochtans bestaat personeelsbeleid binnen de scholen meestal wel op papier. Zo krijgen beginnende leerkrachten een 'mentor', een leerkracht die enkele uren lesopdracht vervangt door begeleidende taken. Eerlijk gezegd ik heb zo'n mentor nog nooit aan het werk gezien en al veel beginnende leerkrachten horen klagen over gebrek aan coaching. Nieuwe leerkrachten krijgen dikwijls de vervelende taken toegeschoven zonder één enkele vorm van begeleiding. Mettertijd zoeken ze het wel uit, zo luidt het. Maar om goed personeel aan te trekken moet je als school iets te bieden hebben.

Het lerarentekort is dan ook niet verwonderlijk. Wie wil dit beroep nog gaan uitoefenen, behalve dan pas afgestudeerde idealisten? En overstappen uit de privésector is ook geen optie, want je loon gaat vaak niet mee met je anciënniteit. Alleen praktijkleraren in het beroepsonderwijs kunnen daarop rekenen. Een journalist die op zijn veertigste wil gaan lesgeven start in het algemeen onderwijs met het loon van een pas afgestudeerde. Het beleid kan daar iets aan doen.

Een goede leraar, beginnend of niet, moet verder vakbekwaam zijn en over opvoedkundige vaardigheden beschikken, deels aangeleerd tijdens een degelijke pedagogische opleiding. Een goede leraar denkt, spreekt en handelt liefdevol. Dat is een levensfilosofie die men zich al dan niet eigen maakt. En het vergt wel wat oefening maar het loont. Helaas staat dat liefdevol lesgeven diametraal tegenover het huidige onderwijssysteem, opgedeeld in lesblokken van meestal vijftig minuten. Versnippering van de aandacht belemmert de concentratie en bijgevolg het leerproces. Ook daar kan het beleid iets aan doen.

En dan is er nog de controle op het goed uitvoeren van de lesgevende opdracht: de onderwijsinspectie. Ik stel me daarbij oude heren in een grijs maatpak voor, want ik ken ze alleen maar van 'horen zeggen'. Met alle respect voor die enkelingen die hun taak correct uitvoeren: ik heb ze nog nooit gezien. Moeten zij niet meer betrokken worden bij de omgang van de leerkracht met de leerlingen? Dat soort personeelsbeleid is ook de verantwoordelijk van onze overheid.

Tot slot: waarom moeten scholen nog steeds anders functioneren dan andere bedrijven in onze maatschappij? Waarom kan alleen in het onderwijs een zware fout mild gestraft worden met een 'voorlopige schorsing'? Ik hoop van harte dat het spijtige voorval uit Hoegaarden in dat alles verandering brengt.

Caroline Top is romaniste en al zeven jaar leerkracht met een tijdelijk statuut.


DS, 18-05-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB