actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Proficiat gouverneur Stevaert

Waarom Steve Stevaert Limburg in 10 jaar helemaal wil veranderen

Over tien jaar moet Limburg er anders uit zien. Zo formuleerde Steve Stevaert zijn ambities toen hij zijn benoeming tot gouverneur van Limburg ,,aanvaardde''. Moet Limburg er zo nodig anders uit zien? Waarom zou dat kunnen lukken? En waarom zou hij als gouverneur daartoe kunnen bijdragen? Het is hoe dan ook de laatste kans voor Limburg om te stunten op dat vlak.

EERST een misverstand uit de wereld helpen. Stevaert is niet de eerste nog veelbelovende socialistische politicus die op het toppunt van zijn nationale politieke carrière plots voor het lokale niveau kiest. Zijn onmiddellijke voorganger deed dit ook: in 2003, net toen hij zich bewezen en gevestigd had als partijvoorzitter, koos Patrick Janssens ervoor de Antwerpse crisis te gaan oplossen.

Het meest typische voorbeeld was Frank Van Acker. Deze zoon van de roemruchte Achiel Van Acker, was in de jaren zestig en zeventig de meestbelovende politicus bij de Vlaamse socialisten. Hij sprak weinig, maar altijd raak, had veel gezag en charisma. Hij was opgeklommen tot staatssecretaris, en had net een grote hervorming van de sociale zekerheid voorbereid, toen hij in 1977 koos voor het burgemeesterschap van Brugge. Talloze malen werd hij nog gevraagd voor topfuncties in partij en regering, maar hij wees die af. Niets is zo bevredigend als een lokale politieke functie, niets is zo onbevredigend als een nationale politieke functie, zei hij.

Dat bevestigen haast alle politici die lokale mandaten opnemen. In ,,Brussel'' zweef je als politicus. Je ziet nooit het effect van je beslissingen op het terrein. Je steekt nooit de eerste spade van het gebouw waarvan je de plannen hebt goedgekeurd, want tegen die tijd ben je al lang weg. Het is een hondenleven, en dankbaarheid krijg je nooit. Lokaal ligt dat anders. Daar zie je de effecten wel. Daar uiten mensen hun dankbaarheid nog.

Daarom trekken toppolitici - Louis Tobback bijvoorbeeld - op het eind van hun carrière vaak naar het lokale niveau. Doorgaans als burgemeester. Provinciegouverneur komt niet zo vaak voor als eindeloopbaandoel. Er zijn ten eerste minder vacatures, en bovendien blijven die doorgaans lange tijd bezet door dezelfden. De toppolitici beschouwen het gouverneurschap bovendien als troostprijs voor wie uit de boot viel, zoals André Denys (VLD), de nieuwe Oost-Vlaamse gouverneur.

De directe greep van een gouverneur is veel beperkter dan die van een burgemeester, maar hij geniet eenzelfde soort aanzien en gezag, en ligt ook niet onder vuur zoals de Brusselse politici.

Terug naar Steve Stevaert. Hij verkiest dit soort job boven een Brusselse. Voor hemzelf was zijn burgemeesterschap van Hasselt zijn gelukshoogtepunt. Daar voelde hij zich het best. Daar zag hij direct de effecten van wat hij deed. Daar had hij het meest greep op beslissingen. Hij wil terug naar een vergelijkbare biotoop. Limburg, bijvoorbeeld. In die provincie betekent de provincie trouwens nog iets.

Hij gaat erheen omdat het daar rustiger is, maar niet om uit te rusten. Hij wil ,,dat Limburg er over tien jaar totaal anders uit ziet''. Waarom moet dit zo nodig?

Limburg vraagt dat. Sinds de jaren vijftig, met voormalig provinciegouverneur Roppe, vraagt Limburg extra inspanningen van de rest van het land en Europa ,,om zijn achterstand weg te werken''. Die was en is reëel. Limburg heeft nog altijd een jongere bevolking, met relatief minder ouderen, en meer grotere gezinnen. Die verschillen zakken pijlsnel weg. Maar de werkloosheid blijft er hoger en het gemiddeld inkomen lager. Het uitrustingsniveau van de provincie is ook nog beperkter: er zijn minder rusthuizen, kinderkribben, hogescholen en spoorlijnen.

Limburg loopt die achterstand wel in. Het heeft een hogere economische groei, meer investeringen, meer industriezones en een jonger woningpatrimonium dan de rest van Vlaanderen. Dat heeft Limburg mede te danken aan de Europese, Belgische en Vlaamse geldstromen die het kon binnenrijven voor het wegwerken van die achterstand en ter compensatie van de sluiting van de steenkoolmijnen. Als Stevaert en Limburg willen stunten, zal het nu moeten gebeuren. Over vijf à tien jaar zit Limburg op het Vlaams gemiddelde, en zal het geen extra's meer krijgen.

Limburg houdt wel één extra troef over: zijn bestuur en samenhorigheid. In Limburg, en in West-Vlaanderen, betekenen het provinciaal niveau en zijn instituten nog iets. De excentrische streken hebben blijkbaar behoefte aan samenhorigheid om sterker te staan tegenover de centrale macht. Er werd op Limburgs niveau een beleid gevoerd in tal van domeinen - economisch, sociaal, cultureel - en dat is nog niet helemaal verdwenen.

Dat is een kracht in het West-Europa van de 21ste eeuw waar landen en streken elkaar nauwelijks nog kunnen beconcurreren met prijzen. Dé concurrentiefactor wordt de kwaliteit van het bestuur. Hoewel provincies een beperkte actieradius hebben, kunnen ze wat betekenen als ze erin slagen de krachten te bundelen.

Gezagvolle figuren slaagden daarin in het verleden. Gouverneur Andries Kinsbergen in Antwerpen kon dat. Hij had geen macht. De bevolking kende hem nauwelijks. Maar hij had gezag bij de elite. Overal te lande kwamen politici te laat, behalve daar waar gouverneur Kinsbergen kwam. Hij kon zakenlui ontvangen in de panoramazaal van de 16de verdieping van zijn provinciehuis, en hen de indruk geven dat heel de nijvere regio aan zijn voeten lag, en hen zo overhalen tot investeringen. En in de meeste gevallen slaagde hij erin hun dossier door de diverse subsidiekanalen te sluizen.

Stevaert heeft niet dezelfde kwaliteiten als Kinsbergen. Maar wel andere. Hij kan mensen bijeenbrengen. Hij kan ze grenzen doen overschrijden. Hij kan mensen van mening doen veranderen. Hij heeft de Vlamingen zelfs geleerd gedisciplineerder en veiliger met de auto te rijden. Dus is het niet uitgesloten dat hij erin slaagt in Limburg met het laatste Limburgplan en de laatste extra centen voor die provincie, een biotoop te scheppen die inderdaad een extra economische dynamiek geeft aan die provincie.

Guy Tegenbos, DS, 27-05-2005