[Barst]

Gesteggel over Turkije...

De belabberde sfeer over Turkije ligt aan dat land zelf, maar óók aan de EU
Tien maanden na de beslissing om Turkije te laten onderhandelen over toetreding tot de Europese Unie, is de sfeer allesbehalve goed. De EU en Turkije steggelen al maanden over de voorwaarden waaronder die onderhandelingen kunnen beginnen, en morgen komen de EU-ministers van buitenlandse zaken zelfs nog een keer speciaal bijeen om vast te stellen of maandag de gesprekken echt kunnen beginnen.

Voor een belangrijk deel heeft Turkije dat aan zichzelf te danken. Het had in december afgesproken een douane-akkoord te ondertekenen met Cyprus als partij, waarbij de EU begreep dat zo’n ondertekening geen formele erkenning van Cyprus betekende. Toen het moment daar was, vond Turkije het nodig de ondertekening gepaard te laten gaan met een nieuwe weigering Cyprus te erkennen, tot irritatie van alle lidstaten. Ook geeft Turkije nog geen duidelijkheid over uitvoering van het douane-akkoord, wat bijvoorbeeld toelating van schepen en vliegtuigen uit Cyprus zou betekenen, en is het schandalig dat het een rechtszaak begint tegen de schrijver Orhan Pamuk, die probeerde de massamoord op Armeniërs begin vorige eeuw aan de orde te stellen.

Maar de slechte sfeer ligt ook aan de lidstaten zelf. Daar is na het Franse en Nederlandse ’nee’ tegen de Europese grondwet verwarring ontstaan over hoe het nu verder moet met de unie. De Europese bevolking heeft onder meer grote moeite met de toekomstige toetreding van het islamitische en relatief arme Turkije, en de Europese leiders durven in het huidige klimaat niet die strategisch belangrijke toetreding met kracht te verdedigen.

Liever zoeken sommigen nieuwe argumenten om de gesprekken met Turkije te traineren, ook al heeft Turkije – hoe ondiplomatiek ook – zelf de benodigde stappen inmiddels gezet. Met name Oostenrijk legt bijvoorbeeld een verband met Kroatië, dat nog niet aan besprekingen met de EU mag beginnen, zolang het niet alles heeft gedaan om de van oorlogsmisdaden verdachte generaal Gotovina uit te leveren aan het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag. Hoewel gevoelsmatig aantrekkelijk, is die redenatie onjuist. Met ieder land worden speciale afspraken gemaakt en Kroatië weet al jaren dat de EU aan deze kwestie zeer zwaar tilt.

De gesprekken met Turkije moeten daarom beginnen. Er volgt nog zo’n vijftien jaar beraad: alle tijd om Turkije stevig de maat te nemen op de thema’s die de EU belangrijk acht.


Trouw, 01-10-2005