Leerlingen slecht in grammatica


BRUSSEL - Alleen leerlingen die Latijn volgen, scoren voldoende in grammatica.


Leerkrachten klagen vaak over de gebrekkige taalbeheersing van leerlingen. Dat is niet onterecht, blijkt uit een kleinschalig onderzoek van Valerie Van Vooren en Filip Devos van het departement vertaalkunde van de Hogeschool Gent.

Ze namen een grammaticatest af bij 359 laatstejaarsleerlingen van het secundair onderwijs, zowel in Vlaanderen als in Nederland. Het ging om leerlingen uit het algemeen secundair onderwijs (ASO). Hun lessenpakket bevat meer grammatica dan dat van leerlingen uit technische en beroepsrichtingen. En ASO-leerlingen stromen ook vaker door naar universiteiten en hogescholen.

Toch haalt de meerderheid van deze ASO-leerlingen in de test niet het niveau dat vastgelegd is in de eindtermen. De oefeningen kwamen uit bestaande examens en handboeken en zijn volgens leerkrachten een betrouwbare graadmeter voor de grammaticakennis van leerlingen.

Alleen leerlingen die Latijn volgen, halen de eindtermen vlot. De leerlingen die geen Latijn volgen, halen gemiddeld geen vijftig procent voor de volledige toets. Met de spelling van woorden hebben de leerlingen nog het minst moeilijkheden. Vlaamse en Nederlandse leerlingen maken ongeveer dezelfde fouten. Die situeren zich bij de c/k/q (wat onder meer blijkt uit het foutieve confiskeren), het liggende streepje (chefkok), de tussen-n (groentensoep) en verkleinwoorden.

De meeste moeilijkheden doen zich voor bij het benoemen van woordsoorten (werkwoorden, voorzetsels, voegwoorden, tussenwerpsels en bijwoorden) en vooral bij zinsontleding.

Vlaamse leerlingen hebben het ook lastig met de vervoeging van Engelse werkwoorden (Ik heb die brief gefaxed), terwijl Nederlandse scholieren struikelen over vervoegingen in de tegenwoordige tijd (Moeder breidt een trui).

Meisjes blijken het in de test iets beter te doen dan jongens, maar dat verschil is niet spectaculair. Studenten uit een Latijnse richting behalen wel duidelijk betere resultaten, en op elk onderdeel van de grammaticatest (spelling van woorden, vervoeging van werkwoorden, woordsoorten en zinsontleding).

Vlaamse leerlingen hebben de vervoeging van werkwoorden en vooral zinsontleding beter onder de knie. In Nederland is de score voor de spelling van woorden en de benoeming van woordsoorten iets hoger dan in Vlaanderen. Maar over het algemeen zijn de resultaten van Vlaamse leerlingen beter dan die van Nederlandse - die laatste scoren vooral slecht op zinsontleding.

Een laatste vaststelling is dat er geen enkel verschil bestaat tussen Vlaamse leerlingen uit het katholiek onderwijs en het gemeenschapsonderwijs. 'Het volksgeloof dat colleges moeilijker zijn en meer kwaliteit bieden dan athenea, wordt daarmee ontkracht, in elk geval als het gaat om grammatica Nederlands', zeggen de onderzoekers.

Ze concluderen dat het onderwijs te weinig aandacht besteedt aan grammatica en dat er misschien te veel aandacht gaat naar de ontwikkeling van de verbale communicatie van leerlingen. 'De pendel moet in het midden.'

Ook de minister van Onderwijs, Frank Vandenbroucke (SP.A), zegt dat er een evenwicht moet bestaan tussen het stimuleren van mondelinge taalvaardigheid van leerlingen en aandacht voor taalstructuren.

www.overtaal.be


DS, 10-10-2008 (Filip Verhoest)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB