Britten en de EU sluiten weer deals, met dank aan Trump en Poetin


Vijf jaar na de brexit sluiten de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk weer samen een akkoord. Brexiteers noemen het verraad.


Het wordt nooit meer zoals vroeger, toen het Verenigd Koninkrijk nog in de Europese Unie zat. Maar de grootste obstakels die er de afgelopen vijf jaar in de relatie tussen de Britten en de Europeanen waren, zijn binnenkort verdwenen.

Nederlandse vissers mogen nog twaalf jaar blijven vissen in het water rond het Britse eiland. Europese jongeren kunnen binnenkort weer studeren aan Britse universiteiten, Britse au-pairs kunnen weer bij Europese gezinnen aan het werk. En het belangrijkste: de EU en het VK zijn zo goed als één als het gaat om defensie.

Wrang misschien, maar de nieuwe vriendschap is te danken aan Donald Trump en Vladimir Poetin. “De tijden zijn veranderd”, zei voorzitter Antonio Costa van de Europese Raad maandag aan het begin van de middag in Londen, nadat hij zijn handtekening had gezet onder drie documenten. Eén ging over veiligheid en defensie, het tweede over hernieuwde samenwerking op andere terreinen en een derde over een gezamenlijke visie op het wereldpolitiek. “De Britten zijn terug op het wereldtoneel”, zei de Britse premier Keir Starmer.


Spannend

Het was spannend of het zou lukken. Nog tot op de laatste seconden werd er onderhandeld over de details van de afspraken, waarvan de meeste nog moeten worden uitgewerkt. Maar uiteindelijk werden de partijen het eens over toegang voor Europese vissers tot 2038, terwijl Britse visverkopers tot in lengte van dagen toegang herwonnen tot de Europese interne markt.

Ze werden het ook eens over het afschaffen of verminderen van de tijdrovende controlerondes van vrachtwagens aan beide kanten van de grens, besloten dat burgers binnenkort via een elektronische paspoortcontrole over elkaars grenzen mogen en dat beide partijen beter af zijn als ze hun energiemarkt aan elkaar knopen. Het Verenigd Koninkrijk doet zelfs mee aan het Europese Emissiehandelssysteem.

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, sprak over een ‘omgeslagen bladzijde’, over een ‘nieuw hoofdstuk’ in de relatie tussen Londen en Brussel. Via het getekende defensie-akkoord krijgt het Verenigd Koninkrijk toegang tot 150 miljard aan EU-leningen die voor defensie-doeleinden mogen worden gebruikt, terwijl de EU toegang krijgt tot de grote Britse defensie-industrie en navenante militaire kracht en ervaring.


‘Historisch’

Von der Leyen is ook trots dat Europese studenten binnenkort weer kunnen studeren aan universiteiten in Londen, zoals zij zelf in haar jonge jaren deed. “Als je dat doet op jonge leeftijd, word je verliefd op zo’n land”, zei ze. “Het is echt historisch wat we vandaag hebben afgesproken, maar de boodschap dat Europese partners in tijden van vijandschap bij elkaar blijven, is net zo belangrijk.”

Aan de Britse kant waren de reacties minder juichend. ‘Verraad’, klonk het in het brexit-kamp. De Schotse vissersvereniging noemde het akkoord een ‘horrorshow’, al zei premier Keir Starmer dat het (met ook afspraken over migratie) “goed is voor banen, boodschappen en borders”.

Starmer is het meest verheugd met de afspraken die gemaakt zijn over het wederzijds controleren van vrachtwagens met bederflijke waar. De Britten verkochten na brexit 21 procent minder aan de EU en importeerden 7 procent minder Europese waar. Daar kan nu verandering in komen. Met nauwelijks verholen triomf juichte het persbericht uit Londen maandag: ‘Het Verenigd Koninkrijk zal weer worstjes en burgers in de Europese Unie kunnen verkopen’.


Trouw, 19-052025 (Romana Abels)