Meeste koolstofdioxide hier bij ons...

[Barst]

De paradox van duurzaamheid


De Randstad, het Duitse Ruhrgebied en Vlaanderen behoren tot de meest met stikstofdioxide vervuilde regio's ter wereld, zo constateerden Duitse wetenschappers vorige week nog eens aan de hand van observaties van de milieusatelliet van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Dat duidt op een uitbundig gebruik van de auto, die op zijn beurt weer een belangrijke schakel is in het op volle toeren laten draaien van de prestatiemaatschappij op nagenoeg alle terreinen.


Het is de moeite waard om deze constatering te leggen naast het rapport dat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gisteren heeft aangeboden aan staatssecretaris Van Geel van milieu. Uit dat rapport blijkt dat Nederlanders hoog opgeven over duurzaamheid van ons milieu in de ruimste betekenis van het woord. Nederlanders blijken ook een enorme afkeer te hebben van wat wel genoemd wordt de prestatiemaatschappij. De overgrote meerderheid geeft de voorkeur aan een samenleving waarin solidariteit en aandacht voor de directe omgeving behouden blijven.

Hoe die twee waarnemingen met elkaar te rijmen? Het zou kunnen dat Nederlanders maar wat roepen zodra zij een enquêteformulier onder de neus geduwd krijgen. Hun zo vroom beleden afwijzing van de prestatiemaatschappij is dan niet meer dan een holle frase, die terstond gelogenstraft wordt door het zoveelste zinloze autoritje of de aanschaf van de zoveelste terreinwagen waarmee tegenwoordig de binnensteden worden belaagd.

Maar het kan ook zijn dat burgers wat meer leiding verwachten van de overheid om dat wat ze wenselijk vinden daadwerkelijk af te dwingen als het om hun feitelijk gedrag gaat. Interessant is daarom dat het onderzoek ook uitwees dat de meeste mensen duurzaamheid als een dilemma zien: zij zijn alleen bereid om hun gedrag aan te passen als de anderen dat ook doen. Tevens zijn zij van mening dat de overheid het initiatief moet nemen om dat dilemma te doorbreken.

Daar zit wat in. Des te merkwaardiger dat de staatssecretaris van duurzaamheid juist op dit punt de boot afhield. De overheid kan de maximumsnelheid wel willen verlagen, maar als de burgers zich daar niet aan houden heeft het geen enkele zin, zei hij bij de aanvaarding van het rapport. Zo wordt het dus nooit wat met die duurzaamheid.

Trouw, 21-10-2004