Belgen zijn weinig solidair en hulpvaardig

[Barst]

‘We zijn nog solidair maar dan in een kleinere kring’

Ghislain Verstraete


Zijn we asociaal en onverdraagzaam geworden?

‘Dat vind ik niet. Wat je wel ziet, is dat de solidariteit een schaalverkleining heeft ondergaan. Mensen zijn nog wel solidair met elkaar, maar dan in een kleine kring. Ze zijn enkel nog solidair met mensen die ze kennen en met wie ze contact hebben. De grote, abstracte solidariteitsbewegingen van vroeger zijn verdwenen.’


Er is dus wel een verschil met vroeger.

‘Je kan de verschillende periodes niet met elkaar vergelijken. In de jaren 70 was er bijvoorbeeld nog sprake van een hoogconjunctuur. Mensen konden toen sociale promotie maken en kansen grijpen. Dat is nu veranderd waardoor mensen zich meer op zichzelf hebben teruggetrokken. Bovendien heeft de opkomst van het economisch liberalisme de mensen individualistischer gemaakt. De mens is een economisch wezen geworden dat zichzelf moet verwezenlijken.’


We hebben dus geen keuze volgens u?

‘Ik heb de indruk dat mensen niet meer in de instellingen geloven. Voor hen raakt de politiek niet meer aan de essentiële dingen. Mensen krijgen het gevoel dat ze het zelf moeten doen. En dat leidt tot nog meer individualisme, tot een doe-het-zelfdemocratie.’


We staan blijkbaar niet open voor diversiteit. Ziet u daar een verklaring voor?

‘Daar zijn verschillende verklaringen voor. In de eerste plaats voelen mensen zich ongemakkelijk bij de snelle veranderingen. Zij weten niet meer hoe ze zich moeten gedragen. Dus leggen ze de schuld voor alles wat misloopt bij de anderen. En hoe meer “anders” je bent, hoe meer je de schuld krijgt. Daarnaast is alles ook veel complexer geworden. Zowel in het beroeps- als het privéleven. En ook dat maakt mensen onzeker.’


Zal dat ooit nog veranderen?

‘Ik ben ervan overtuigd dat wat we nu meemaken een tijdelijk fenomeen is. We hebben tijd nodig om die snelle veranderingen te verwerken.’


Ghislain Verstraete, docent vergelijkende cultuurwetenschappen UGent

DS, 18-07-2013