Moeten de rijken het land dan niet mee verdedigen?


In Den Haag ligt nu open op tafel dat de Europese leiders meespelen in een absurd theater, dat ons niettemin de komende tien jaar opzadelt met harde politieke discussies over wie betaalt voor ’s lands veiligheid.


De Navo moet op de historische top in Den Haag genoeg eenheid uitstralen om te maskeren dat er toch wat meningsverschillen zijn over wie de lasten moet dragen, zei premier Bart De Wever (N-VA) met zin voor ironie in een lang interview aan de Nederlandse openbare omroep dinsdag. Hij kon het evengoed over zijn eigen regering hebben. Het halfslachtige Belgische compromis dat De Wever toelaat om zijn handtekening te zetten in Den Haag, biedt brandstof voor tien jaar hoogoplopende politieke discussie. Dat is enerzijds een geruststelling, dat we op zijn Belgisch richting misschien nooit 3,5 procent kunnen schuiven, maar anderzijds hangt dat budgettaire zwaard van Damocles nu permanent boven de Wetstraat, minstens tot 2034. Waar het geld te halen, wordt een permanente bron van destabilisering.

Het blijft voor Europese leiders een moeilijke klip om met een uitgestreken gezicht te beweren dat 5 procent voor veiligheid en defensie puur rationeel beleid is op basis van nuchtere inschattingen. Donald Trump ridiculiseerde elke poging door de privéberichtjes van Navo-baas Mark Rutte met de wereld te delen. Trump laat Europa betalen, schreef Rutte, “in a BIG way, as they should”. Dat vat de essentie. Het is de officiële erkenning dat Europa in de vernederende positie staat van de partner die het meest te verliezen heeft bij een breuk en daarom de smekende en immer toegeeflijke partij moet zijn.

Dat is een pervers soort cement voor een bondgenootschap waarvan de belangrijkste bestaansreden onvoorwaardelijke assistentie is, wat ook de prijs is van die hulp. Die tegenstrijdigheid maakt van de tweedaagse ook wel absurd theater, waarbij gegoochel met bbp-percentages en capability targets hoort waar niemand iets over kan zeggen, omdat ze top secret zijn. Maar laat dat absurdisme ook niet te veel afleiden. Het akkoord is een grote beslissing die erg veel publiek geld kost, met drastische keuzes tot gevolg in het beleid van veel landen.

Ook de Wetstraat voert straks het debat dat aan de Navo-top vooraf had moeten gaan. Typerend is het “akkoord” over de strategische visie, inclusief de aankoop van extra F-35’s, dat de kern dinsdag besprak, maar dat Vooruit blijft koppelen aan de meerwaardebelasting. Dat is niet louter partijpolitieke stratego. Nu al is een faire verdeling van de inspanningen een belangrijke zorg bij veel burgers. De Nationale Bank bevestigt het aanvoelen dat de inkomensongelijkheid toeneemt, omdat de rijkste 1 procent naar verhouding veel minder belast wordt dankzij de lagere belasting op kapitaalwinsten. Zij surfen dus op een positieve spiraal van meer inkomen dat vervolgens verder kan renderen. Onvermijdelijk komt de taxshift nu in het licht te staan van landsverdediging. Welk argument hebben de ‘sterkste schouders’ nog om afzijdig te blijven, wanneer het Russische gevaar zo concreet wordt dat het, volgens de inschatting van de generaals, onze vrijheid en welvaart bedreigt?


Blog DS, 24-06-2025 (Karel Verhoeven)