Help, het is warm! Kan ik mijn huis duurzaam verkoelen met een airco?


Waar moet je op letten als je de aankoop van een energieslurpende airco zo duurzaam mogelijk wilt houden?


Voor de twintigste keer een draai maken in een snikheet bed of wapperen met lakens. De zomer is begonnen, de temperaturen stijgen, hoe vind je verkoeling in huis? Een populaire oplossing is een airco aanschaffen. Kan dat ook duurzaam?

Een airco kost stroom – en veel ook. In 110 uur verbruikt een mobiele airco ongeveer 110 kilowattuur, zegt Simone Tresoor van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. Een vaste airco, met zowel binnen als buiten een kastje, ongeveer 80 kilowattuur. “Een ventilator verbruikt in dezelfde tijd slechts 5,5 kilowattuur en kan de gevoelstemperatuur ook verlagen”, zegt Tresoor.

Milieu Centraal raadt mensen af om een airco te kopen en pleit voor ventilatoren of voor zonwering. Je huis goed isoleren en de zon buitenshuis houden met zonnescherm en gordijnen en door de ramen dicht te houden, kost geen stroom.

Toch snapt Tresoor dat dit niet altijd realistisch is als je woning toch te heet wordt of wanneer je gezondheidsproblemen hebt. Wie een airco aanschaft, kan via verschillende keuzes de aankoop duurzamer maken.


Kies niet mobiel, kies vast

Tijdens hittegolven kopen mensen vaak in een impuls een mobiele airco, weet Tresoor. Die zijn het makkelijkste te installeren. Het is een mobiele kast ter grootte van een prullenbak met een grote slang. Steek de stekker in de muur en hang de slang, die de warmte naar buiten verplaatst, door een raam of deur en je bent klaar om te koelen.

“De aanschaf van dit soort airco’s is moeilijk te verdedigen”, vindt Yvo Verschoor, onderzoeker bij de Consumentenbond. De apparaten verbruiken meer stroom dan vaste airco’s en koelen minder goed. Vooral vanwege die slang die naar buiten hangt. “Het is heel lastig om die opening goed dicht te krijgen”, zegt Verschoor. Zo pompt de airco warmte naar buiten, maar komt die tegelijkertijd door kieren weer binnen.

“Juist op warme dagen werkt een mobiele airco zo niet goed”, zegt Tresoor. Koop je hem toch – of heb je hem al – sluit de kieren dan zo goed mogelijk af met een afdichtset: een doek of plaat met een gat erin die je in het raam bevestigt. De slang gaat door het gat, terwijl de rest van de constructie warme lucht buiten houdt.

De afstand die de slang door het huis aflegt moet zo kort mogelijk zijn. “Op elk punt dat de slang nog binnen is, geeft die juist warmte af”, zegt Verschoor.


Kijk naar je koelcapaciteit

Vaste airco’s koelen beter en verbruiken minder stroom. Verschoor raadt aan om eerst te bepalen voor welke ruimte de airco, die gemiddeld zo’n vijftien jaar meegaat, bedoeld is. Moet die een relatief kleine ruimte zoals een slaapkamer verkoelen, dan is een lagere koelcapaciteit al snel voldoende. De juiste capaciteit zorgt voor het meest zuinige energieverbruik.

Een vuistregel is dat je 30-40 watt nodig hebt per kubieke meter. Voor een kamer van 50m3 is een vermogen van 1,5-2 kilowatt vaak voldoende.

Daarnaast is het rendement belangrijk, vinden Tresoor en Verschoor. Koop een airco met een hoog energielabel en let specifiek op de SEER-waarde die erop staat. Die geeft aan hoe efficiënt het apparaat gemiddeld koelt, gemeten bij verschillende temperaturen, zegt Verschoor.

Verwar deze niet met de EER-waarde, die geeft géén gemiddelde weer maar de efficiëntie bij één temperatuur. Verschoor: “Airco-producenten adverteren graag met een hoge EER, maar daar zie je niet aan dat airco’s bij hoge temperaturen minder efficiënt werken. Aan de SEER wél.” Het liefst is de SEER zo hoog mogelijk: 8,5 of meer.


Kies je koudemiddel

Ook het koudemiddel in een airco beïnvloedt de duurzaamheid van het apparaat. Dit is het chemische middel dat warmte van binnen naar buiten verplaatst. Als je een airco door een installateur laat bevestigen of verwijderen en het apparaat goed onderhoudt, dan lekt het koudemiddel als het goed is niet. Lekken is zeer schadelijk voor het milieu. “Vaak worden hier fluorkoolwaterstoffen voor gebruikt”, zegt Tresoor. “Als daar een kilo van vrijkomt, heeft dat tot 2000 keer zoveel klimaatimpact als een kilo CO2.”

Milieu Centraal raadt aan om te kiezen voor natuurlijke koudemiddelen als propaan (R290), isobutaan (R600a), of CO2 (R744), die een veel lagere klimaatimpact hebben als ze vrijkomen.

Een kanttekening van Verschoor is dat deze middelen in vaste airco’s nog weinig te vinden zijn. In mobiele airco’s zijn ze verplicht. De meeste vaste airco’s gebruiken nu het middel R32. Verschoor: “Dat heeft bijna 700 keer zoveel klimaatimpact als CO2 als het vrijkomt. Dat is al beter dan oude middelen. Omdat het gangbaar is, zou ik R32 niet uitsluiten.”


Wil je ook verwarmen?

Een laatste overweging: veel moderne vaste airco’s kunnen een kamer ook verwarmen in de winter. Koop je een airco met dit idee, dan is een iets groter vermogen wel weer belangrijk, stelt Verschoor.

Als alternatief voor verwarmen met gas, kan een airco zo duurzamer zijn, denkt Trouw-columnist en energie-expert Vincent Dekker die hier zelf mee experimenteert. Hij gebruikt zijn airco maar zelden in de zomer voor verkoeling, met een andere duurzaamheidstruc: “De airco werkt dan op de stroom van mijn eigen zonnepanelen. De energiemaatschappij is dan juist blij dat ik niks teruglever.”

Heb je een praktische vraag over milieubewust(er) leven? Mail naar groenegids@trouw.nl en wellicht zie je ‘m terug in een volgende Groene Gids


Meer airco’s

Het aantal huishoudens met een airco neemt snel toe in Nederland, ziet Renee Koogers, onderzoeker bij TNO. In 2021 had één op de vijf huishoudens een airco. TNO verwacht dat dit in 2030 twee op de vijf zal zijn, ofwel 6,3 miljoen airco’s.

Dit betekent meer energieverbruik. In 2030 zijn airco’s goed voor 5 procent van het energieverbruik van woningen, schat TNO. In 2022 was dat nog 2 procent. Koogers: “De koelbehoefte groeit door de opwarmende aarde maar ook door verstedelijking. Veel woningen zijn niet gebouwd op warme temperaturen en mensen zijn niet bekend met alternatieven, zoals zonwering en gesloten ramen.”


Trouw, 30-06-2025 (Julius Dullaert)