Israëls ‘Lexicon of Brutality’

[bijlinda]

Twee schrijvers vatten de verhullende taal van Israël samen in één ‘Lexicon of Brutality’


Met hun boek A Lexicon of Brutality hopen de Israëlische Adam Raz en Assaf Bondy de Israëlische maatschappij bewust te maken van de kille taal die wordt gehanteerd om de oorlog in de Gazastrook en de Palestijnen te beschrijven.


Historicus Adam Raz voelt zich al langere tijd niet meer thuis in zijn geboorteland Israël. Hij en zijn collega en goede vriend Assaf Bondy maken deel uit van de almaar krimpende gemeenschap van Israëliërs die zich druk maken om het slinkende democratisch gehalte van hun land en om de mensenrechten van de Israëliërs én Palestijnen.

“Israël is een soort westerse democratie”, zegt Raz. “Maar er is steeds meer censuur. Als ik een artikel in het Hebreeuws wil publiceren over de Israëlische bezetting, over de Palestijnen of over de oorlog in de Gazastrook dan heb ik daarvoor goedkeuring nodig van de censor, anders kan ik publicatie vergeten.”

Helemaal sinds de aanslagen door Hamas op 7 oktober 2023 krijgen Israëlische vredesactivisten doodsbedreigingen van hun landgenoten en worden ze lastiggevallen, geïntimideerd en uitgemaakt voor ‘nazi’, ‘landverrader’ of ‘vijfde colonne’. Oók familieleden van door Hamas gegijzelde Israëliërs die hun regering oproepen de oorlog in de Gazastrook te staken in ruil voor de vrijlating van hun geliefden.


Plein van de Democratie

Bondy en Raz demonsteren wekelijks op het kruispunt van de Begin- en Kaplanstraat in Tel Aviv vlak bij het hoofdkwartier van het Israëlische leger en allerlei overheidsinstanties. Sinds tweeënhalf jaar wordt dit kruispunt het Plein van de Democratie genoemd, vanwege de tienduizenden Israëliërs die hier wekelijks protesteren tegen wat zij een juridische coup noemen; de wet die de Israëlische regering afgelopen maart aannam om invloed uit te oefenen op de benoeming van rechters, en die de macht van het hooggerechtshof inperkt.


Sinds ‘7 oktober’ komen hier ook Israëliërs samen die de vrijlating van de gegijzelden eisen in ruil voor het staken van de oorlog in de Gazastrook.

Maar anders dan de meeste demonstranten eisen Bondy en Raz ook dat de Israëlische regering en het leger de mensenrechten van de Palestijnen respecteren. De twee academici zetten alles op alles om hun landgenoten ervan bewust te maken dat het huidige beleid Israël schaadt, dat dat hun land zal doen imploderen. Daartoe hebben ze A Lexicon of Brutality geschreven dat honderdvijftig lemma’s en de uitleg daarvan bevat.

Enkele voorbeelden daaruit: ‘vrijwillige migratie’, ofwel etnische zuivering, ‘puinhoop’, een eufemisme voor de totale vernietiging van de Gazastrook, en ‘terrorist’, dat élke Palestijn vogelvrij verklaart.

Het zijn abstracte etiketten die het Israëlische publiek ervan weerhouden om het Palestijnse lijden in de Gazastrook recht in de ogen te kijken. Alledaagse woorden die in de televisiestudio’s worden gebruikt, op straat en in de buurtsupermarkt. Een doodgewoon jargon waarmee het moreel onverdedigbare verdedigbaar wordt gemaakt, beargumenteren Bondy en Raz.

Het Lexicon is alleen in het Hebreeuws verschenen. Het is dan ook specifiek bedoeld voor Israëliërs, om die bewust te maken van de taal die ze hanteren voor de oorlog in Gaza en de Gazanen. Bondy en Raz hopen dat mensen hun Lexicon lezen en bij zichzelf te rade gaan. “Over wat ze zichzelf hebben aangedaan en wat de Israëlische overheid hen heeft aangedaan door dat jargon te gebruiken”, legt Raz uit.


Wat heeft die overheid de Israëliërs aangedaan?

Raz: “De Israëlische regering heeft de Israëlische maatschappij medeplichtig gemaakt aan misdaden tegen de menselijkheid in de Gazastrook door een taal te gebruiken die verhult wat het Israëlische beleid ten aanzien van de Palestijnen daadwerkelijk is.”

Bondy: “De regering gebruikt ‘diplomatieke’ woorden die voor het publiek beter te verteren zijn dan waar ze voor staan, namelijk massamoord en misdaden tegen de menselijkheid. Het is gemakkelijker te praten over collateral damage dan over platgebombardeerde scholen in door Israël zogenoemde humanitaire zones.”

Raz: “De overheid wil het discours, de archieven, de terminologie van de oorlog in de Gazastrook controleren, domineren en de legitimiteit voor die oorlog van het Israëlische publiek krijgen. Het Israëlische publiek is met de oorlogsvoering akkoord gegaan, met het totaal vernietigen van de huizen, scholen, infrastructuur, en de gezondheidszorg in de Gazastrook, met het doodhongeren van Palestijnse kinderen. Het is een goedkeuring op basis van een door de overheid ‘opgeschoond’ jargon.”


Maar de Israëliërs staan daar zelf bij, ze worden niet tot die goedkeuring gedwongen.

Raz zucht. “Het is een zeer complex mechanisme. Israëliërs bouwen het discours van de overheid na. Thuis, bij hun familie, op hun werk. Er is een ontkenningsmechanisme in werking dat verhindert dat ze de context zien van de aanslagen van Hamas op 7 oktober.”

Bondy: “Daarom is het eerste begrip in ons boek ook ‘06.29’, de minuut vóór de aanslagen door Hamas begonnen. De meeste Israëliërs weigeren te erkennen dat Israël de Palestijnen al decennia extreem leed aandoet. De aanslagen waren afschuwelijk, maar ze kwamen niet uit het niets. Wij willen dat Israëliërs ‘7 oktober’ in een breder spectrum gaan zien.”

Raz: “Het Israëlische publiek zit gevangen in een gedeeltelijk door henzelf gecreëerde mentale kooi, waarin het een jargon hanteert dat het in staat stelt te ontkennen wat Israël de Palestijnen aandoet.”


Zoals bijvoorbeeld de frase ‘het Israëlische leger is het meest morele ter wereld’?

Raz: “Dat is regeringspropaganda. De Israëlische regering is als een moeder die haar kinderen vertelt dat er geen monster onder het bed ligt, die hen probeert in slaap te sussen. Maar er ligt wél een monster: de Israëlische bezetting, de vreselijke misdaden die tegen de Gazanen worden gepleegd.

“De propaganda is bedoeld om het monster te elimineren; Israëliërs kunnen door middel van de propaganda uitleggen wat hun land doet en dat dat goed is en zichzelf nog steeds in de spiegel aankijken. Ze grijpen terug op wat hen sinds jaar en dag is verteld: het Israëlische leger is het meest morele leger ter wereld. Dat leger hongert geen Palestijnen uit, dat doet Hamas. Hamas is de boosdoener.”


Maar de Israëliërs kunnen online gaan en zien wat hun leger daadwerkelijk doet.

Bondy: “Ja, er zijn honderden, duizenden video’s van militairen die openlijk de Gazanen vernederen, terroriseren. Er zijn tal van Israëlische popliedjes met video’s die de Palestijnen volledig dehumaniseren en die extreem populair zijn, Israëlische tieners dansen op deze muziek en zingen mee.”

Hij denkt even na. “Je moet begrijpen dat er op 7 oktober iets is geknapt in de Israëliërs, hun gevoel voor veiligheid, hun zekerheid. Twee jaar geleden waren die popliedjes niet populair geworden, ze waren als radicaal betiteld.”

Raz: “Vóór ‘7 oktober’ was bijvoorbeeld het spreken over de ‘transfer’ van de Palestijnen voorbehouden aan Israëlische extremisten. De aanslagen hebben die vervolgens in staat gesteld de hele maatschappij bloot te stellen aan hun wrede ideeën. Dít is het mechanisme dat Bondy en ik bedoelen, waarvoor wij ons Lexicon hebben geschreven. Dít is waar wij Israëliërs bewust van willen maken.”


Zal er verandering komen uit de Israëlische politiek, de samenleving?

Bondy: “In het Hebreeuws bestaat een gezegde: ‘Hoop sterft als laatste’. Wij hopen dat mensen ons boek zullen lezen en zichzelf niet langer voor de gek zullen houden. Als Israël een open maatschappij wil zijn, dan móét het onder ogen zien welk leed het aanricht onder de Palestijnen.

“En niet alleen met de oorlog in de Gazastrook, maar ook het leed daarvoor, het leed uit 1948 toen Israël ruim zevenhonderdduizend Palestijnen verdreef en vluchtelingen van hen maakte, het leed van de bezetting van de Westelijke Jordaanoever, wat de kolonisten daar aanrichten. Dat móéten we bespreken.’

Raz: “Het probleem is dat het nog oorlog is. Tijdens een oorlog lees je geen boeken, je denkt niet na over hoe de geschiedenis je zal beoordelen, je probeert te overleven, je familie veilig te stellen. Als er niet al te veel militairen omkomen, als het alarm in Israël af en toe afgaat waardoor de Israëliërs zich bedreigd blijven voelen, kan deze situatie eindeloos voortduren. Onze regering vindt dat prima en ik ben ervan overtuigd dat er ook radicale Palestijnen zijn die er geen probleem mee hebben als de oorlog zich voortsleept.”

Hij is even stil. “Het woord ‘oorlog’ vind ik trouwens lastig. Het suggereert dat er twee gelijke partijen zijn die elkaar bestrijden, maar er is maar één partij die bombardeert, het is geen gelijke strijd. Als een volwassene een peuter in elkaar slaat, noem je dat ook geen ‘gevecht’.”


Jullie Lexicon wordt waarschijnlijk geen bestseller?

Bondy en Raz lachen schamper.

Raz: “Als ik een goed verkopend boek wil schrijven, moet dat een erotische roman zijn, eentje die zich afspeelt in een nederzetting, met veel seks tussen een kolonist en een Amerikaanse. Vijftig tinten nederzetting.” Hij grinnikt. “Nee, een bestseller zal het zeker niet worden. Maar ik hoop dat het een piepklein beetje bijdraagt aan het einde van dit conflict. We doen wat we kunnen.”


Enkele termen uit het Lexicon:

+Humanitaire gebieden

Het bestaan ​​hiervan geeft legitimiteit aan Israëliërs om het beleid van massale ontheemding en etnische zuivering van de Gazanen voort te zetten.

+Existentiële bedreiging

Manipulatieve retoriek om de angst onder het publiek te vergroten opdat dat het agressieve beleid ten aanzien van de Palestijnen steunt.

+‘Er zijn geen onschuldigen’

Deze uitdrukking werpt het internationaal humanitair recht terzijde en rechtvaardigt het toebrengen van schade aan de Palestijnse burgerbevolking.

+Antisemitisme

Terwijl haatmisdrijven en antisemitisme wereldwijd toenemen, maakt deze term terechte inhoudelijke kritiek op Israëls beleid ten aanzien van de Palestijnen en op de Israëlische bezetting onmiddellijk onwettig.

+Plunderen

Militairen zijn hier trots op, ze plaatsen er filmpjes van op sociale media. Het leger is laks in de aanpak van de kwestie en geeft het daarmee een koosjere status.

+Blokkade van Gaza

Door Israël sinds 2007 opgelegd aan de gehele Gazastrook. Een beleid van collectieve bestraffing van alle bewoners in dat gebied.


Blog Trouw, 22-08-2025 (Eva Ludemann)