Zeg niet: armen. Zeg: micro-consumenten

[toon caers]

Klinkt allemaal leuk en aardig, maar hier zit toch een reukje aan...
Het lijkt me niet echt aangeraden om mensen, die zich amper een kom rijst per dag kunnen veroorloven, plots te gaan bekogelen met gsm's, internet en shampoo in pakskes.

We moeten de voorwaarden scheppen om de armen de mogelijkheid te geven mee te consumeren.

Zoals goedkope uien? Mestoverschotten aan dumpingprijzen?
Ht is en blijft beter om de markt van de derde wereld af te schermen tot men er klaar voor is. Anders zullen die landen worden overspoeld met overbodige luxe, waar ze hun laatste centen aan verspillen. Ik zie het al voor me:
- De mensen verhongeren, maar ze hebben wel een volle kast met shampoo in pakjes. Overigens weer erg heilzaam voor de afvalberg waar vele steden in de derde wereld mee te kampen hebben.
- Een familie is erg trots op hun eerste gsm, tot even later blijkt dat de schulden zich opstapelen. Het antwoord van het kapitalisme: hier heb je een gsm; de betalingsvoorwaarden vind je op het internet.

Dat moet je niet overschatten. Nestlé en Unilever hebben in de ontwikkelingslanden soms flink af te rekenen met concurrentie van lokale ondernemingen. En op sommige vlakken zijn lokale bedrijven gewoon veel sterker. Kijk maar naar microkredieten. Een markt die gedomineerd wordt door lokale bedrijven, omdat de grote banken die markt verwaarloosden.

- Hoe lang zal die concurrentie duren? Een multinational stormt binnen op -bijvoorbeeld- de uienmarkt. De grote overschotten raken in het westen niet meer verkocht, hopla, verdrink de derde wereld er maar in. Aanbod stijgt aanzienlijk; prijs daalt; lokale ondernemingen kunnen niet volgen en gaan na een paar jaar failliet.

Een groenteverkoper kan met een mobiele telefoon bestellingen van klanten opnemen, in plaats van passief te wachten tot die klanten langs zijn stalletje komen. Zo kan hij beter inkopen en houdt hij tijd over om andere dingen te doen.

- Oei. Dit natuurlijk ervan uitgaand dat zijn ganse klantenbestand over een gsm beschikt. Consumeer maar! Kom! Koop die gsm! Aansluiting op het internet! Consumeren! En het geld vloeit naar het westen.

Het zijn niet alleen de multinationals die er rijk van worden.

Neen, dat klopt: het feit dat het in Afrika vol staat met stinkende en levensgevaarlijke fabrieken brengt ook voor de lokale bevolking op. Een euro per maand. Danku, koning kapitaal.

Natuurlijk, de armoede in de ontwikkelingslanden mogen we niet uit het oog verliezen... maar het lijkt er me wel sterk op, na de reactie van Toon, dat we maar al te vaak de schrijnende, (verscholen) armoede die er heerst in onze eigen samenleving vergeten (vierde wereld). Verder hebben we volgens mij zelf enorm weinig besef van wat de impact is van het materialisme dat hier heerst. Zelfs ook al zeggen we: ik kan gemakkelijk zonder GSM, ik kan gemakkelijk zonder TV, ik kan gemakkelijk zonder een bezoek aan de biscoop, ... Het kan wel zijn dat we zonder dat vele kunnen, Maar ondertussen maken we er wel gretig gebruik van. We weigeren het niet. Want dat is het middel voor sociale contacten te leggen en houden, want dat is het middel om kennis te vergaren, want dat is het middel om er bij te horen, want dat is het middel om iets te beteken in de samenleving, want dat is het middel om weg te stoppen dat we weinig geld zouden hebben en dat is het middel om niet anders te zijn. Mogen we mensen die leven in armoede ook nog wat sociaal-wezen gunnen?

Ik heb zelf tijdens mijn opleiding Sociaal Werk mijn tweedejaarsstage (3 maanden) gedaan bij een vereniging waar armen het woord nemen. Daar kwam dit gegeven heel vaak aan bod. Ze vonden het enorm belangrijk om gewoon te kunnen deelnemen aan de maatschappij. Velen van hen wouden niets krijgen. Ze vonden het zelf belangrijk niets voor niets te krijgen, maar daarvoor een bijdrage te leveren, aangepast aan hun budget welteverstaan. In verschillende dorpen en steden heb je zo de vrijetijdspas waardoor mensen die leven in armoede (wordt bepaald op basis van het inkomen) aan een verlaagd tarief kunnen deelnemen aan culturele activiteiten, lid worden van een vereniging, ... Zelf vind ik dit een enorm mooi intiatief waarvan deze mensen enorm veel deugd hebben. Gewoon omdat ze via die weg zich minder anders voelen. Ze kunnen participeren aan de maatschappij!

[toon caers]

De vierde wereld is een vaak vergeten probleem in onze samenleving. Dat klopt. Maar misschien moeten we die kritiek eerder op de heer Prahalad richten . Hoedanook: een mens stelt zich de vraag hoe het komt dat mensen in een 'hoogbeschaafde' maatschappij als de onze toch nog in de marge terechtkomen. Als voorbeeld: de Verenigde Staten, waar er naast extreme rijkdom ook extreeeme armoede heerst. Da's dus de vraag.
Het antwoord: overdreven kapitalisme. Gelukkig worden in Europa minder monsterlijke vormen van kapitalisme genoteerd, al gaan we stilaan in Amerikaanse richting. In ieder geval is wel dat systeem de schuld van de extreme armoede, ook die in eigen land dus. Met kapitalisme zeg je in één adem ook materialisme, en daar zijn we bij jouw strijdpunt aanbeland.
Eerst en vooral:

Mogen we mensen die leven in armoede ook nog wat sociaal-wezen gunnen?

Uiteraard, maar ik hoop dat we nog niet zo ver heen zijn dat een gsm en ander prul voorwaarden zijn om vandaag sociaal sterk te staan. Ik vind het zelfs een nogal asociaal communicatiemiddel, al is dat persoonlijke smaak. Hoedanook is het de mensen zeker om een statussymbool te doen, en niet alleen de mensen uit de vierde wereld. Je kan wel zeggen dat het handig en functioneel is, maar wat is er handig aan het verlangen om elk jaar een nieuw spullement te kopen dat exact dezelfde functies heeft?
Ten tweede:

In verschillende dorpen en steden heb je zo de vrijetijdspas waardoor mensen die leven in armoede (wordt bepaald op basis van het inkomen) aan een verlaagd tarief kunnen deelnemen aan culturele activiteiten, lid worden van een vereniging, ...

Dit initiatief is inderdaad knap. Zoiets zul je in de VS heel wat minder zien. Gelukkig bestaat er bij ons nog een zekere menslievendheid die dergelijke zaken mogelijk maakt. In de VS zou het verhaal bijvoorbeeld zo zitten:
Bill Gates is extreem rijk en schenkt een fractie van zijn rijkdom aan bv. blindenhulp. Ondertussen heeft hij een bestelling lopen in Nederland, waar de vijsjes voor zijn persoonlijk jacht één voor één met zijn initialen worden gemerkt. Hetzelfde gebeurt met alle onderdelen van zijn jacht.
Enfin, ik zeg niet dat er geen gemotiveerde vrijwilligers rondlopen in Amerika, maar ik klaag aan dat het gewoonweg schrijnend is dat dit door vrijwilligers moet worden gedaan in the first place. In Europa is dit -weliswaar in mindere mate- ook het geval.

Nu verloor ik mogelijk de Vierde Wereld uit het oog, maar laat de conclusie van dit verhaal niet zijn dat we eerst die vierde wereld en dan de derde moeten aanpakken. Het zal een beetje hand in hand moeten gebeuren, hopelijk gepaard gaand met een mentaliteitsverandering van de grote massa.