President Wereldbank: Goed bestuur??

[Barst]

Eerste pion-offer in strijd rond topman Wereldbank


De dagen van Paul Wolfowitz zijn geteld. De VS laten weten dat zijn lot ligt in de handen van de 24 bewindvoerders van de Wereldbank. De uittocht van voorheen Wolfowitz-getrouwen is begonnen.


Kevin Kellems verlaat de Wereldbank. De directeur buitenlandse betrekkingen, binnengehaald door de omstreden bankpresident Paul Wolfowitz, is het eerste slachtoffer in wat inmiddels Riza-gate heet. Maar er volgen er meer.

Kellems geeft als verklaring dat zijn werk zinloos is geworden nu de bank in opspraak is geraakt. Hij zegt met veel plezier te hebben gewerkt en een grote bewondering te hebben voor de toewijding waarmee het Wereldbankpersoneel de armoede in de wereld bestrijdt. De naam Wolfowitz neemt hij niet in de mond.

Waarnemers houden er rekening mee dat het vertrek van Kellems eerder gezien moet worden als een pionoffer. Wolfowitz wordt niet alleen verweten zijn ex-vriendin en ex-Wereldbankmedewerkster Shaha Riza aan een mooie promotie met dito salaris te hebben geholpen, maar ook dat hij zich heeft omringd met mensen die hij kent uit de tijd dat hij fungeerde als tweede man op het Pentagon.

Kellems was onder meer woordvoerder voor de Amerikaanse vice-president Dick Cheney toen Wolfowitz onderminister was bij Defensie.

De tweede Wolfowitz-getrouwe die onder vuur ligt, is Robin Cleveland. Zij zou samen met een pasbenoemde en nauwelijks ingewerkte persvoorlichter Marwan Muasher een verklaring hebben opgesteld waaruit zou blijken dat de ethische commissie, destijds onder leiding van de Nederlander Ad Melkert, haar goedkeuring had gehecht aan de regeling voor Riza.

Melkert heeft dat in alle toonaarden ontkend. Hij heeft wel gesteld dat met Riza een regeling getroffen moest worden, maar heeft zich nooit gebogen over de riante inhoud, laat staan die goedgekeurd.

Wolfowitz weigert vooralsnog te vertrekken, wel heeft hij aangegeven dat hij de grote vertrouwensbreuk met het personeel wenst op te lossen. Daarin past dat door hem naar de Wereldbank meegenomen Amerikaanse functionarissen een minder prominente rol krijgen. Wolfowitz houdt nog steeds vol dat hij het slachtoffer is van een lastercampagne.

Hoe lang hij dat kan volhouden, is onduidelijk. De ethische commissie heeft onderzoek gedaan naar de handelwijze van Wolfowitz en komt, volgens betrouwbare bronnen tot de conclusie dat de Wereldbankpresident de bankregels heeft overtreden en zich schuldig heeft gemaakt aan belangenverstrengeling. Die conclusie gaat overigens niet vergezeld van een oordeel over een straf. De 24 bewindvoerders van de Wereldbank moeten zich daar met spoed over buigen. Wolfowitz moet snel commentaar leveren op het rapport. Er wordt gehoopt dat hij de eer aan zichzelf houdt.

Met het heenzenden of een vertrek van Wolfowitz is de kou bij lange na niet uit de lucht. Het steekt vele klanten en donoren van de Wereldbank al jaren dat de toppositie bij de bank wordt vervuld op voordracht van de Amerikaanse president.

Op de achtergrond wordt druk onderhandeld over de vraag of dat voorrecht nog in Amerikaanse handen mag blijven. Mochten de VS de topman niet meer mogen leveren, dan kan Europa niet meer eisen dat de top van zusterinstelling IMF wordt vervuld door een Europeaan. Bush’ gezicht kan gered worden door de door hem voorgedragen Wolfowitz te laten zitten in ruil voor het inleveren van het voorrecht om toekomstige toplieden voor te dragen.

Namen voor opvolgers van Wolfowitz circuleren al geruime tijd. Arminio Fraga, voormalig president van de Braziliaanse centrale bank en opgeleid bij meesterbelegger George Soros wordt genoemd, evenals de Turk Kemal Dervis. De laatste is nu topman van UNDP, het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties en voorheen minister van economische zaken in zijn land.


Trouw, 09-05-2007

[Barst]

Affaire Wolfowitz legt oude machtsverhouding bij de Wereldbank bloot


Het meest verbazingwekkende aan de affaire-Wolfowitz is dat de president van de Wereldbank nog steeds niet is opgestapt. Het bewijst dat de verhoudingen binnen de Wereldbank niet meer van deze tijd zijn.


De Amerikaan Paul Wolfowitz bezorgde zijn ex-vriendin, die bij de Wereldbank werkte, een functie elders én een forse loonsverhoging. Toen daarover commotie ontstond, had Wolfowitz zijn functie onmiddellijk moeten opgeven.

Dat heeft hij niet gedaan, met als gevolg dat nu al wekenlang de Wereldbank in het nieuws is, niet om wat hij doet maar om de levenswandel van zijn president.

Voor een financiële instelling is dat desastreus. Een bank is gebouwd op vertrouwen. Alles wat dat vertrouwen schaadt moet gemeden worden. Het mag hier dan gaan om een banale liefdesaffaire, het effect dat die heeft op het aanzien van de bank is niet acceptabel.

In dit geval komt daarbij dat Wolfowitz en zijn Wereldbank beloofden de strijd aan te gaan met corruptie in de landen waarmee de bank zaken doet. Dat kan alleen op een geloofwaardige manier als het eigen huis brandschoon is.

De enige reden waarom Wolfowitz nog op zijn zetel zit, is dat de Amerikaanse regering hem niet wil laten vallen. Het zijn de Amerikanen die Wolfowitz in deze functie hebben benoemd. En dat is meer dan een lastige bijkomstigheid. Het is eigenlijk een veel groter probleem dan Wolfowitz en zijn lief.

In de benoeming van de president van de Wereldbank hebben de Amerikanen het voor het zeggen. In ruil is de toppositie bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voorbehouden aan een Europeaan. De oude machtigen hebben hun belangen bij de internationale financiële instellingen keurig geregeld. Dat maakt een affaire als die rond Wolfowitz alleen maar ingewikkelder, en is in het algemeen niet goed voor die instellingen.

IMF en Wereldbank zijn blijven hangen in oude tijden. Ze evolueren niet of veel te traag met de veranderende economische verhoudingen in de wereld. Daarmee ondergraven zij hun eigen functionaliteit en positie. Dat Venezuela beide instellingen nu de rug toekeert, mag dan een daad zijn van een radicale Latijns-Amerikaanse leider – Chavez –, het is wel een teken aan de wand.

Willen IMF en Wereldbank wereldinstellingen blijven (of worden) dan moeten zij er ook voor en van die wereld zijn. Door alle commotie te negeren en aan te blijven in een onhoudbare positie, heeft Wolfowitz daaraan niet bepaald bijgedragen. En als de Amerikaanse president Bush hem blijft steunen, wordt de schade alleen maar groter.


Trouw, 10-05-2007

[Barst]

Wolfowitz stapt eind juni op


Paul Wolfowitz stapt eind juni op als voorzitter van de Wereldbank. Dat maakte de raad van bestuur van de Wereldbank vrijdagmorgen bekend.


Het eindspel rond Paul Wolfowitz was donderdag volop aan de gang, nadat het Witte Huis had laten doorschemeren over diens aftreden te willen praten. Ook Wolfowitz zelf gaf aan dat hij over zijn vertrek wou onderhandelen.

De positie van Wolfowitz was onhoudbaar geworden toen bekend was geraakt dat hij zijn levensgezellin, die ook bij de bank werkte, een genereuze loonopslag had gegeven.


Blog DS, 18-05-2007

[Barst]

Wolfowitz verliest naast job ook vriendin


De vriendin die Paul Wolfowitz zijn job kostte, besliste nu ook een eind te maken aan hun liefdesrelatie.


De relatie tussen voormalig directeur van de Wereldbank en Shaha Riza is "bezweken onder de druk van het internationale schandaal" aldus de New York Post. De vrouw voelde zich naar verluidt zo beschaamd over het schandaal rond haar enorme loonsverhoging dat ze niet meer verder kon met Wolfowitz.


Blog DS, 24-05-2007

[Barst]

'Robert Zoellick is een kloon van Paul Wolfowitz'


Twee Amerikaanse topeconomen hebben felle kritiek op de manier waarop Robert Zoellick werd voorgedragen als kandidaat-voorzitter van de Wereldbank. 'Een pure politieke benoeming.'


'Een wolf in schaapskleren', zo wordt Robert Zoellick, kandidaat-voorzitter van de Wereldbank, gekarakteriseerd door Nancy Barry. 'Hij is een kloon van Wolfowitz', voegt ze er nog aan toe. Barry is een voormalige topvrouw van de Wereldbank die het instituut in 1990 verliet omdat ze teleurgesteld was over de resultaten die de bank bereikte. Ze stapte over naar Women's World Banking, een pionier in microfinanciering. 'Ik was kandidaat om Wolfowitz op te volgen', zegt ze half lachend, 'maar ik had niet voldoende politieke steun'.

Ze hekelt de manier waarop de Wereldbank-voorzitters worden geselecteerd. 'Deze regering heeft haar macht misbruikt', zegt ze. Het voorzitterschap van Wolfowitz was volgens haar een pure politieke benoeming, en dat dreigt met Zoellick opnieuw te gebeuren. Geen van beiden werd geselecteerd wegens zijn expertise op het vlak van armoedebestrijding, maar uitsluitend op basis van politieke affiniteit.

Ook Nobelprijswinnaar en voormalig Wereldbank-hoofdeconoom Joseph Stiglitz is een fel tegenstander van deze vorm van vriendjespolitiek. Net als Barry was hij te gast op een seminarie dat Citigroup en Columbia University in New York organiseren voor een groep internationale journalisten. Stiglitz noemt het zelfs 'misdadig' om iemand zonder enige kennis van de ontwikkelingslanden (de klanten van de Wereldbank) aan het hoofd te zetten. 'De keuze van de voorzitter gebeurt op basis van een old boys-afspraak', zegt hij. 'Europa benoemt de voorzitter van het IMF, de VS die van de Wereldbank'.

Europa lijkt vast te houden aan die ongeschreven overeenkomst, die volgens Stiglitz echter verre van symmetrisch is. 'De ondervoorzitter van het IMF is een Amerikaan, maar de ondervoorzitter van de Wereldbank is geen Europeaan. Tijdens de Aziatische crisis praatte de Amerikaanse regering rechtstreeks met de ondervoorzitter van het IMF'.

Dankzij het ongeschreven akkoord kunnen de VS, die minder dan 20 procent van de stemrechten in de bank hebben, hun disproportioneel grote macht handhaven. En op die manier ook hun visie op economische ontwikkeling aan de derde wereld opleggen. Een opstand van de Europese landen en Japan zou een einde kunnen maken aan de overeenkomst, zodat een niet-Amerikaan aan het hoofd van de Wereldbank kan komen. Stiglitz heeft voor zichzelf een shortlist opgemaakt van vier kandidaten. Het gaat om Ngozi Okonjo-Iweala, minister van Financiën van Nigeria en ex-Wereldbank-directeur, Arminio Fraga van de Braziliaanse Centrale Bank, de Turkse econoom Kemal Dervis, eveneens ex-Wereldbank en voormalig docent in Princeton, en de zeer succesvolle Zuid-Afrikaanse minister van Financiën Trevor Manuel. 'Allemaal geschikter voor de job dan een Amerikaan', vindt Stiglitz.

Nancy Barry denkt dat het huidige systeem voor de voorzitterskeuze op termijn zal verdwijnen onder druk van de opkomende economieën. Landen als China, Brazilië en India zullen meer macht eisen. 'Als hun economische macht toeneemt, zal de politieke macht vanzelf volgen', denkt ze. Met name Brazilië heeft al aangedrongen op een andere benoemingsprocedure.

Stiglitz sluit niet uit dat het IMF op termijn vanzelf overbodig zal worden omdat steeds meer landen zich van het instituut afkeren. Met name het Chiang Mai-initiatief noemt hij veelbelovend. Dat houdt in dat acht Zuidoost-Aziatische landen, waaronder Japan en China, een eigen reservefonds hebben opgezet dat in tijden van monetaire crises kan bijspringen.


DS, 01-06-2007 (Ruben Mooijman)