Jongeren nemen Eminem zelf wel serieus, maar zijn teksten niet. Dat stelt R. Boomkens, hoogleraar in de popmuziek.

Door onze redacteur YASHA LANGE

ROTTERDAM, 5 FEBR. René Boomkens (46) is bijzonder hoogleraar popmuziek aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde onder andere De Angstmachine. Over geweld in films, literatuur en popmuziek. Boomkens is ook hoogleraar sociale- en cultuurfilosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen.


Waaraan dankt Eminem zijn populairiteit onder jongeren?
"Hiphop is al heel lang populair onder blanke jongeren. En Eminem is een heftige hiphopper die nou eens blank is, in plaats van zwart. De zwarte hiphoppers waren aantrekkelijk door de uitdagende, onbekende gettocultuur. Eminem is, zeg maar, een van ons. Een nieuwe Elvis. Een blanke die de zwarte artiesten nadoet, maar het beter kan. En dan niet alleen in de kwaliteit van zijn rijm, maar hij is ook de snelste, de hardste en de gemeenste."


Hij heeft het over 'bitches' en kelen doorsnijden. Nemen jongeren zijn teksten serieus?
"Ze nemen hém wel serieus, maar zijn teksten niet. Uit onderzoek naar gangster-rap blijkt dat de stoerheid van de straatcultuur aanspreekt. Maar tegelijk blijkt er een kloof te gapen tussen de fantasiewereld van de agressieve teksten en de werkelijkheid onder jongeren. Ze blijken geen homohaters te zijn, vrouwen aftuigen vinden ze belachelijk en van wapens moeten ze niks hebben. Datzelfde geldt voor Eminem."


De teksten worden wel steeds explicieter.
"Toen de Rolling Stones Under my thumb zongen was dat bijzonder vrouwonvriendelijk. Nu zijn de onderwerpen en de mate van agressie verschoven, net als de vrijheid om je te uiten. De bitches vliegen in het rond, rappers hebben het over copkillers. Het zijn gemakzuchtige, irritante en soms hele vervelende teksten. Die kritiek is terecht."


Wat is de invloed van dat soort teksten?
"Natuurlijk is het soms schokkend als je hoort dat kinderen hun moeder uitmaken voor 'kutwijf'. De vrijheid om je te uiten neemt toe, dat is de minder leuke kant. Eminem is daar een exponent van. Maar het idee dat dit soort teksten de jeugd corrumpeert, is onterecht. Er worden flarden onthouden, het bepaalt hun dagelijkse leven niet. Er is slechts een heel klein aantal fans dat het serieus neemt. Het merendeel vindt die grens tussen de werkelijkheid en fictie juist zo theatraal en aantrekkelijk. Het betekent niet dat iemand die er naar luistert direct in een beest verandert."


Ouders hoeven zich geen zorgen te maken?
"Dat doen ze misschien wel, maar het is niet nodig."


En je houdt het niet tegen?
"Nee. Uit onderzoek naar geweldchips - van die dingen die moeten filteren - blijkt dat dat alleen werkt bij gezinnen die er toch al alert op zijn. Bij jongeren waar we bang voor zijn, die in straatbendes zouden kunnen belanden, blijken de ouders te weinig controle te hebben."

Uit: NRC Handelsblad, 5/02/01