Zittenblijven afschaffen?

[anne.plessers]

Voor leerlingen die niet meekunnen omdat ze bepaalde capaciteiten niet hebben , is zittenblijven misschien geen goede optie omdat ze in het jaar nadat ze hun jaar gedubbeld hebben nog altijd niet de capaciteiten hebben om een bepaalde studierichting aan te kunnen. Hier spreek ik dan vooral over situaties in het secundair onderwijs. Hier is een andere oplossing misschien zoals bijvoorbeeld een studierichting zoeken die beter aansluit bij de capaciteiten een betere optie.
Persoonlijk ken ik leerlingen bij wie blijven zitten wel zijn vruchten heeft afgeworpen. Zo denk ik bijvoorbeeld aan leerlingen die geboren zijn op het eind van het jaar en zo dus nog net in een bepaald jaar terecht komen terwijl mensen die misschien twee maanden later geboren zijn in een jaar lager terechtkomen. Deze leerlingen zijn vaak lang nog niet zo ontwikkeld als hun jaargenoten die in het begin van het jaar geboren zijn maar hun ontwikkelingsniveau sluit dan beter aan bij de leerlingen die een paar maanden later geboren worden maar dan wel een jaar lager zitten. Door hun een jaar te laten zitten, komen ze bij leerlingen in de klas die misschien ook dichter bij hun leefwereld zitten, wat het naar school gaan veel aangenamer maakt en daardoor vaak een positieve invloed heeft op studieresultaten. Deze leerlingen zitten het volgend jaar dan nog steeds bij de personen met wiens ontwikkeling ze ongeveer gelijk staan, en zij kunnen dan in de volgende jaren wel beter volgen. Ik vind dus dat men steeds naar de situatie moet kijken want elke leerling is verschillend.

[J.Verwerft]

Zittenblijven hoort ook weer niet te worden afgeschaft, maar het heeft in ieder geval toch wel een degelijke research nodig. Ik geloof dat de invloeden van zittenblijven van leerling op leerling verschillen.
Ik denk dat elk kind er wel naar smacht om op gelijk niveau met zijn leeftijdsgenoten te zitten. Zo niet, dan kan dit enorm demotiverende neveneffecten veroorzaken. Ik ben zeker een voorstander van differentiatie en ik geloof best dat de leerlingen de vruchten kunnen plukken van dit Zweedse onderwijssysteem. Toch valt de optie dat vermoedelijk ook Zweedse leerkrachten soms de haren uit het hoofd durven plukken niet uit te sluiten. Differentiatie neemt veel tijd in beslag en vergt een goeie "know how" door de leerkracht op vlak van timemanagment and classmanagment.
Dit reflecterend op het vlak van zittenblijven durf ik er mijzelf vragen bij stellen of leerlingen af en toe niet in de gaten krijgen dat hun niveau lager ligt in vergelijking met dat van de klas. Hoe vaak hebben we zelf niet eens het gevoel gehad dat we maar tot aan oefening zoveel geraakten bij het maken van een (gedifferentieerde) werkbundel terwijl onze medestudenten al veel verder zaten en de oefeningen op een hoger niveau maakten.
Hiermee wil ik aantonen dat er vast en zeker middelen zijn die de leerkracht kan gebruiken om een comfortabele sfeer te creëren bij bissers en ze door differentiatie op hun eigen niveau en tegen hun eigen tempo te kunnen laten werken. Ik vrees gewoon dat er ergens nog een probleem schuilt binnen het feit dat een bisser nog te vaak "met de vinger wordt gewezen" door medeleerlingen.

[anneleen.van.saet]

Persoonlijk vind ik het een beetje kort door de bocht om te zeggen dat zittenblijven nooit een goede oplossing is. Door te differentiëren kan je veel, maar het is geen wondermiddel, dat in elke klas bij elke situatie werkt.
Een voorbeeld ter illustratie:
Ikzelf ben vroeger in het tweede leerjaar blijven zitten omdat ik nog niet schoolrijp was en de nodige inzichten om te kunnen leren nog niet verworven had. Doordat ik een jaartje rijper was ging het op school de volgende jaren wel zeer vlot. De leerkracht had nooit dit 'probleem' kunnen oplossen door te differentiëren.
Bij bepaalde leerproblemen hebben de leerlingen ook nood aan een individuele professionele aanpak die wij als leerkracht niet altijd kunnen verzekeren.

Ik geef wel toe dat zittenblijven niet altijd de ideale oplossing is. Soms hebben bepaalde kinderen gewoon niet de capaciteit om een bepaalde richting te volgen. Het is als leerkracht dan je taak om de sterke kanten bij je leerlingen te ontdekken en hen zo goed mogelijk te informeren over de andere richtingen, die wel bij de leerling zijn interesses, capaciteiten, ... aansluiten. Bovendien zijn er vele leerlingen met leerproblemen die beter kunnen geholpen worden in het buitengewoon onderwijs. Hier worden ze in kleinere groepen begeleid en proberen ze hun leerprobleem aan te pakken.