Hoe leer je een tienjarige om zijn verlies te nemen?


Een tienjarige jongen kan niet tegen zijn verlies. Dus wil hij nóóit meer een spelletje met zijn ouders doen. Wat nu?


Tsjonge, wat ís het gezellig bij een zeker gezin. In de vensterbank staan brandende kaarsen, uit de speakers klinkt zachte muziek. Rond de tafel zitten een vader, een moeder en twee kinderen. Ze eten een chippie, drinken een glaasje, spelen samen een spel. Perfect plaatje. Kan zó op de cover van de Libelle. Het spel heet 'Saboteur' en het draait om dwergen met beitels en hamers. Zij proberen goud op te delven, daarbij tegengewerkt door andere dwergen. Wie aan het eind het meeste goud heeft, is de winnaar.

Dat ben ik, zo heeft de zoon (10) besloten. Bloedfanatiek beitelt hij erop los. Maar zijn moeder en zusje (9) zijn niet mals. Hun goudstapel groeit. De jongen blijft achter als berooide dwerg, zeg maar gerust: als loser.

Dat besef zorgt voor kortsluiting in zijn hoofd: de jongen tiert, vloekt, loopt stampvoetend naar boven, smijt met de deur, schreeuwt naar beneden dat hij nóóit, 'ik herhaal nóóit meer met jullie een spelletje wil doen'. "Best!" roept zijn vader geïrriteerd terug. "Als jij zo kinderachtig doet, hoeft het voor mij ook niet meer."

Kan dit ook anders? Hoe leer je een kind om zijn verlies sportiever te nemen?

Niet door hem 'kinderachtig' te noemen, zegt orthopedagoge Steffie Moonen van Opvoedbureau Vleuten-De Meern. "Want dan voelt de jongen zich totaal niet erkend en begrepen." Een spelletjesstop afkondigen ('nooit meer, prima, jij je zin') is ook geen goed idee. "Daarmee laat je zo'n kind in de kou staan."

Verliezen is vervelend, dat weten volwassenen ook. Moonen giet die ervaring in pedagogische woorden: "De jongen loopt tegen een frustratie aan." Dat zal hem nog heel vaak overkomen. Het is dus handig als hij voor zijn woede een acceptabele uitlaatklep vindt: tot tien tellen, rondje lopen, of gewoon zéggen: "Hier baal ik verschrikkelijk van".

Erkennen dat verlies je een rotgevoel geeft, is stap één, zegt Moonen. Daar kun je een kind bij helpen: "Benoem wat je bij hem ziet. Zeg: 'Je bent teleurgesteld, hè, je wilde zo graag winnen'." Stap twee is: hem mee laten denken over een manier om zijn teleurstelling te uiten. Kan dat ook zonder geschreeuw en slaande deuren?

Verliezen kun je oefenen, op een rustig moment. Kindercoach Cindy Paardenkooper suggereert een overzichtelijk potje 'Boter-kaas-en-eieren'. Bespreek van tevoren dat er twee uitkomsten zijn. Wat doet de jongen als zijn kruisje in het verkeerde vakje belandt? Boos worden? Meteen revanche nemen, met het risico dat hij weer verliest?

Een plannetje maken is nuttig, vindt ook Moonen. Minstens even nuttig is: het goede voorbeeld geven. Niet de kinderen afsnauwen na een tegenslag op kantoor. Niet vloeken als de rijst aanbrandt. Niet met de deuren slaan omdat een witgoedreparateur voor een bezoek van vijf minuten 142 euro factureert. Maar gewoon zeggen: "Hier baal ik verschrikkelijk van."


Blog Trouw, 07-03-2012 (Iris Pronk)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB