Naar ‘zuiverdere' godsdienstlessen


BRUSSEL - Aartsbisschop Léonard is scherp voor het ‘allegaartje' dat de godsdienstlessen in ons land zijn geworden. Leraars en inspecteurs voelen zich aangevallen.


‘Het merendeel van de jongeren volgt op school godsdienstles en toch weten ze na al die jaren zogenaamd godsdienstonderwijs veel te weinig', zegt aartsbisschop André-Joseph Léonard naar aanleiding van zijn bezoek aan het Vaticaan vorige week. Bij de paus heeft hij de pijnpunten van de Belgische Kerk voorgelegd, en de lessen godsdienst in het onderwijs zijn daar één van.

‘De godsdienstles is al lang geen godsdienstles meer', zegt de aartsbisschop verder. ‘Het is een allegaartje van levensbeschouwelijke dingen. Zoveel verschillende leerkrachten, zoveel verschillende handboeken, zoveel verschillende inhouden. Ik wil daar opnieuw een lijn in.'

De reacties op die uitspraken waren afgelopen weekend niet mals. De Antwerpse godsdienstleraar Jan Maes en zes van zijn collega's spreken in een reactie over een ‘als onderwijs vermomde indoctrinatie'. Zij maken het onderscheid tussen de catechese op vrijwillige basis, die van de parochies uitgaat, en een verplicht vak op school. ‘Een dictaat zal het averechtse effect hebben', zegt Maes. ‘Dan jaag je de jongeren nog meer weg.'

Ook twee inspecteurs rooms-katholieke godsdienst reageren ‘geërgerd, ontgoocheld en toch lo-yaal' op de boodschap van Léonard. Marleen Willems en Jacques Michielssens vinden dat de aartsbisschop erg kort door de bocht gaat. De twee — als inspecteurs in dienst van de bisdommen — merken op dat het logisch is dat de godsdienstlessen niet meer zo ‘katholiek' zijn als twintig jaar geleden. ‘De samenleving is veranderd', zeggen de twee inspecteurs. ‘De instroom in de katholieke scholen is niet meer confessioneel gebonden.'

Zij vinden de uitspraken van Léonard een klap voor de mensen die zich aan de basis dagelijks inzetten voor het godsdienstonderwijs. ‘Hopelijk zijn de godsdienstleraars niet de zondebok van alle pijn waar de kerk aan lijdt', schrijven ze. ‘De duizenden leraars verdienen bemoediging voor hun harde werk.'

Aartsbisschop Léonard is intussen samen met de andere Belgische bisschoppen uit Rome teruggekeerd. André-Joseph Léonard deed zijn uitspraken op einde van het vijfdaagse bezoek van de bisschoppen aan het Vaticaan.


Blog DS, 10-05-2010

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Ik vind dat hij wel een punt heeft. De jongeren kennen amper nog bijbelverhalen. Laat staan dan dat ze ze zullen begrijpen en er iets in kunnen herkennen voor het dagelijkse leven. Want dat is toch de bedoeling?
Deze voormiddag was er op radio 1 een discussie over. Vele godsdienstleerkrachten lieten weten dat zij amper nog met de bijbel werken in hun les. Dat hun lessen inderdaad meer weghebben van een les zedenleer.
Die richting mag het zeker niet uitgaan. Leerlingen moeten kennis hebben over de bijbelverhalen. Deze aanbrengen gaat zeker gepaard met actualisering (en de nodige verklaringen), zodat het herkenbaar wordt voor jongeren. Maar hier was de bisschop wel deels tegen. Ik vind wel dat het niet altijd rond de bijbel moet draaien in een godsdienstles. De 'levensbeschouwelijke' dingen waarover hij het heeft, worden ook behandeld met een katholieke visie, dus deze mogen van mij zeker niet verdwijnen. Maar meer aandacht voor de bijbelverhalen vind ik een zeer goed punt.

'Genoeg over de islam, wie zijn wíj?'


WETTEREN - Hoe geef je les over het christendom als de kinderen in je klas nog amper weten wie Jezus is? Ook de godsdienstleraars van het Scheppersinstituut in Wetteren worstelen er dagelijks mee. 'Heel wat jonge leerkrachten zijn zelf niet meer praktiserend.'


Godsdienst op onze school is géén allegaartje', zegt Geert Bradt, adjunct-directeur van het Scheppersinstituut in Wetteren. De school besteedt goed wat aandacht aan de manier waarop het christendom aan bod komt. Zo gaan de leerlingen van het zesde jaar drie dagen op bezinning in een abdij. 'Niet om hen te bekeren, maar om een andere levenswijze te leren kennen.'

Toch is het publiek dat de school bezoekt niet meer dat van dertig jaar geleden. 'Ouders vertellen me dat ze niet naar het schoolfeest kunnen komen omdat het op dezelfde dag als het lentefeest van hun kind plaatsvindt', zegt Bradt. 'Ze zijn niet meer gelovig, maar sturen hun kind wel naar een katholieke school “omdat het een goede school is,, zeggen ze dan. Niet omdat ze katholiek is.'

Het eerste lesuur na de middag geeft godsdienstleraar Winand Delporte (32) les aan de richting mechanische technieken uit het tweede jaar tso. 'Omgaan met lijdenden', schrijven ze aan het begin van de les in hun schoolagenda. Ze moeten reageren op enkele situaties uit hun handboek. Wat is gepast als iemands grootvader sterft? Een kaartje schrijven kan, vinden de meeste leerlingen. 'Al heb ik liever dat ze het me persoonlijk komen vertellen', merkt een jongen op. Er is weinig begrip voor de jongen uit het handboek die liever even weggaat als er tranen aan te pas komen. Olivier is het daar niet mee eens. 'Er zijn mensen die er niet tegen kunnen dat andere mensen blèten, dan gaan ze ook wenen.'


Een beetje gelijk

Als vijftig minuten later de bel gaat, hebben de leerlingen nagedacht over een gezin dat alles verloren heeft na een overstroming en wat ze zelf kunnen doen aan een hongersnood aan de andere kant van de wereld. Opvallend is dat de woorden geloof, God of Jezus de voorbije vijftig minuten geen enkele keer gevallen zijn. 'Dat is eerder toeval', zegt de leraar, en hij toont het werkboek. 'Bij de meeste thema's wordt er wel verwezen naar een tekst uit de Bijbel en soms staat er ook een gebed bij', zegt hij.

'Het is wel opvallend dat de leerlingen vaak erg afkerig staan tegenover het gebed, maar de rest van de teksten lezen ze graag. Natuurlijk legt een leraar zelf de accenten die hij belangrijk vindt.' Voor Delporte is het belangrijk dat zijn leerlingen ook een basiskennis meekrijgen. 'Ik heb een les over Jezus voorbereid. Die geef ik op een tijdstip dat ik zelf toepasselijk vind. Bijvoorbeeld als er in de klas een discussie ontstaat over de figuur Jezus. Leerlingen kunnen me zeggen dat ze niet geloven in God, maar Jezus is een historische figuur. In zijn bestaan moet je niet geloven.' Delporte merkt dat leerlingen vaak opstandig reageren op zijn vak. 'Godsdienst heeft een stempel. Meneer, mij ga je niet indoctrineren, zeggen ze dan zonder dat ze weten waar het eigenlijk om gaat.'

Net als Delporte hebben zijn collega's gehoord wat aartsbisschop André-Joseph Léonard over de godsdienstlessen te vertellen had. Een beetje gelijk heeft hij wel, is de teneur in de leraarskamer. 'We zijn met de zesdejaars net drie dagen op bezinning geweest in de abdij van Orval', zegt Eric Segers. Hij geeft godsdienst in het vijfde en het zesde middelbaar. 'Een leerling zei toen dat hij nu wel genoeg gehoord had over andere godsdiensten. Hij wilde eindelijk eens weten waar het christendom eigenlijk om draait.'

'Sinds tien jaar moeten we zoveel mogelijk levensbeschouwingen aan bod laten komen en als christenen een stapje terug zetten tijdens de lessen godsdienst', zegt de onderdirecteur. 'Dan mag niemand het ons nu kwalijk nemen dat we het christendom niet op de voorgrond zetten.'

De directeur Armand Delepeleire vindt dat Léonard wel een pijnpunt heeft blootgelegd. 'Er mag best weer wat meer kennis over het christendom in de lessen', zegt hij. 'Want alles begint daarmee. Het christendom is een van de fundamenten van onze maatschappij. Hoe kan je de juiste inzichten verwerven zonder de nodige kennis over die godsdienst.'

Segers vindt dat de lessen moeten vertrekken vanuit de leefwereld van de jongeren. 'Want anders ben je ze dadelijk kwijt.' Met de pedofiele bisschop zijn ze in elk geval niet bezig, zegt Mieke Morlion (46). 'Ik heb nog geen enkele vraag gekregen.' Delporte heeft het er wel over gehad in zijn lessen. 'Omdat de leerlingen dachten dat Vangheluwe gewoon een pastoor was, heb ik een les over de hiërarchie in de Kerk gegeven.'

Morlion is eerder bezorgd om de jonge godsdienstleerkrachten. 'Ik merk dat veel van hen niet meer praktiserend zijn. Sommige van hen hebben helemaal geen godsdienst gestudeerd, maar zijn gerekruteerd vanwege het tekort. Ze volgen één jaar lang elke zaterdag een opleiding en mogen het vak geven.' Ook voor adjunct-directeur Bradt is dat een probleem. 'Sommige leerkrachten die wij aannemen, hebben enkel nog hun grootouders die naar de kerk gaan. Ze staan veel minder sterk in hun schoenen. Ze missen de doorleefdheid die je nodig hebt om dit vak te geven.'


DS, 12-05-2010 (Valerie Droeven)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB