'Laat jongens en meisjes af en toe apart werken'


BRUSSEL - 'Een gemengde klas heeft meer voordelen dan nadelen, maar soms is het beter om jongens en meisjes apart te laten werken. Voor de ICT-lessen, bijvoorbeeld. Nu zijn meisjes minder vaardig in het werken met een computer, omdat de jongens in de klas altijd het voortouw nemen', zeggen Katrien De Vlaemynck en Luk Bosman.


'Scholen besteden veel aandacht aan diversiteit en om gehandicapten, allochtonen en holebi's in de klas op te nemen. Maar de verschillen tussen jongens en meisjes zijn daardoor wat ondergesneeuwd geraakt. Een gemengde klas is zodanig vanzelfsprekend geworden dat leerkrachten vergeten zijn dat jongens en meisjes van elkaar verschillen en een andersoortige aandacht nodig hebben.'

Katrien De Vlaemynck van de dienst Beroepsopleiding van de Vlaamse overheid en Luk Bosman van het Expertisecentrum Ervaringsgericht Onderwijs (KU Leuven) schudden de leerkrachten wakker. 'Elke leerkracht zou genderbewust moeten worden', zeggen ze. Ze schreven een handboek voor gendercoaching op school, met praktische tips hoe leerkrachten jongens en meisjes in de klas kunnen benaderen.


Waarmee moeten leerkrachten meer rekening houden als ze jongens in de klas hebben?

De Vlaemynck: 'Ze moeten op hun taal letten. “Je mag best een kleurtje gebruiken,, interpreteren jongens vaak als: “Het mag, maar het hoeft niet., Dan doen ze het ook niet. Je moet jongens heel direct aanspreken: “Onderstreep dit nu in het rood., Meisjes begrijpen veel sneller indirect taalgebruik. Het probleem is dat veel vrouwelijke leerkrachten zelf dat indirect taaltje gebruiken, maar zich er niet van bewust zijn.'

Bosman: 'Jongens kunnen ook druk en heel beweeglijk zijn. In het lesgeven moet je daarmee rekening houden. Dat kan door bewegingstussendoortjes - eenvoudige oefeningen met de handen en het lichaam - in te lassen na elke les of tijdens de lessen. Of telkens wanneer hun aandacht verslapt. Toen ik leraar was en uren aan een stuk les moest geven aan dezelfde klas, stuurde ik af en toe iemand uit de klas. Niet als straf, maar om de leerling de kans te geven wat uit te razen. Door flexibele speeltijden in te lassen, greep ik in wanneer dat nodig was.'


Is dat een pleidooi om de vaste speeltijden af te schaffen?

De Vlaemynck: 'Ik denk niet dat dat haalbaar is, omdat je met vaste lestijden van 50minuten zit waarvan je moeilijk kunt afwijken.'

Bosman: 'Het is vooral een pleidooi om veel meer op een beweeglijke manier met de leerlingen bezig te zijn. Ze moeten niet alleen kennis krijgen, maar moeten zich ook goed in hun vel voelen. Zeker voor pubers is dat belangrijk, omdat hun lichaam verandert. Bewegingstussendoortjes horen daarbij. Bovendien halen niet alleen de jongens, maar ook de meisjes er hun voordeel uit.'


En hoe kunnen leerkrachten meisjes beter benaderen?

Bosman: 'Leerkrachten besteden meer aandacht aan jongens dan aan meisjes. Wanneer een leraar zijn blik door de klas laat gaan en een vraag stelt, zal hij sneller een jongen aan het woord laten om een antwoord te geven, omdat hij verwacht dat een jongen het antwoord vaker zal weten dan een meisje. Jongens worden ook dubbel zo vaak doorgevraagd dan meisjes, wat hun zelfvertrouwen versterkt, terwijl meisjes veel vaker herhaalvragen krijgen.'

'Jongens komen ook gewoon vaker aan het woord, omdat ze het antwoord roepen zonder hun vinger op te steken. Meisjes vallen daardoor uit de boot. Leerkrachten kunnen daarop letten door de leerlingen op te dragen eerst even na te denken, en dan pas hun vinger op te steken. Dat komt niet alleen de meisjes ten goede, maar ook tragere leerlingen.'

De Vlaemynck: 'Meisjes krijgen ook andere feedback op hun taken. Als een jongen een goede taak wiskunde maakt, is het commentaar van de leerkracht meestal: “Wiskunde is echt iets voor jou., Maar als een meisje een goede taak wiskunde maakt, krijgt zij meestal te horen: “Daar heb je hard aan gewerkt., Jongens worden geapprecieerd wegens hun capaciteiten, meisjes eerder voor hun inzet. Alsof meisjes niet gewoon slim kunnen zijn in wiskunde. Tegelijk verwachten leerkrachten veel meer van meisjes. Van jongens wordt het gemakkelijker aanvaard dat ze slordig zijn en dat ze minder presteren. Maar van meisjes niet. Je zult maar een meisje zijn en slordig zijn!'


Een ideale klas is een klas met alleen meisjes, omdat zij braaf en volgzaam zijn, hoor je veel leerkrachten zeggen. Heeft een gemengde klas dan zoveel nadelen?

De Vlaemynck: 'Een gemengde klas heeft meer voor- dan nadelen. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat jongens beter presteren in een klas met meisjes. Gemengde scholen scoren ook beter op attitudes en sociale en communicatieve vaardigheden. Het klopt wel dat meisjes beter presteren in niet-gemengde klassen. Maar ik denk niet dat we de klok moeten terugdraaien. Ik ben bang dat we dan weer elitecolleges zouden krijgen.'

Bosman: 'Het belangrijkste is om te variëren. Een gemengde klas is goed, maar het is ook goed om de jongens en meisjes af en toe apart aan een taak te laten werken. Laat jongens een Engelse tekst lezen die aan hun interesses beantwoordt, en geef meisjes een Engelse tekst die hen interesseert. En laat de jongens tijdens de les turnen maar eens goed zweten, terwijl de meisjes het rustiger aan kunnen doen.'


Zouden bepaalde vakken beter apart worden gegeven?

De Vlaemynck: 'Vooral voor de ICT-lessen zou het goed zijn om de jongens en meisjes af en toe uit elkaar te halen. Jongens zijn goed in de techniek van een pc, terwijl meisjes meer belang hechten aan het communicatieve aspect ervan, zoals chatten. Doordat de jongens in de klas ook altijd het haantje-de-voorste zijn, zijn meisjes minder vaardig in het werken met een computer.'

'Ook schoolreizen zijn een interessant voorbeeld. Nu gaat de school op zoek naar één reis die alle leerlingen interesseert. Maar slaagt ze daar wel in? Waarom niet de keuze aanbieden tussen een riddertoernooi en een balletinitiatie en zowel jongens als meisjes laten kiezen voor het ene of andere?'

Bosman: 'Leraren en scholen zoeken nu te veel de grootste gemene deler, wat zowel goed is voor de jongens als de meisjes. Ze doen dat met de beste bedoelingen, maar daardoor creëren ze het gevaar eenheidsworst te bieden, en ook het gevaar dat jongens en meisjes zich niet met de school kunnen identificeren. Daar moeten we rekening mee houden.'


Heeft het hoge aantal vrouwelijke leerkrachten, zeker in het basisonderwijs, een invloed op de ontwikkeling van jongens?

De Vlaemynck: 'Vrouwen hebben de neiging om hun leerlingen sneller te begrenzen, uit bezorgdheid of schrik om de situatie niet meer onder controle te hebben. Dat zou een van de redenen zijn waarom het bij veel jongens, die in het lager onderwijs door vrouwelijke leerkrachten kort zijn gehouden, vanaf het secundair onderwijs fout loopt. Mannelijke leerkrachten laten veel meer ruimte aan de jongens. Veel jongens kunnen dat goed gebruiken.'


Dit is dus een warm pleidooi voor meer mannelijke leerkrachten?

Bosman: 'We hebben zonder twijfel meer mannen nodig. Ik pleit er zelfs voor dat mannelijke en vrouwelijke leerkrachten af en toe samen voor de klas staan. Maar de school moet sowieso een bredere waaier aan rolmodellen aanbieden. Leraren, zowel mannen als vrouwen, lijken op elkaar. Maar in de “echte wereld, heb je verschillende types mannen en vrouwen. Breng al die types naar de school.'

www.ond.vlaanderen.be/dbo


Blog DS, 06-10-2008 (yves delepeleire)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB