Frans én Engels tweede taal


BRUSSEL - Het Frans wordt niet gedegradeerd tot derde taal in het Vlaamse onderwijs. Maar het Engels wordt wel gepromoveerd: het komt op gelijke hoogte met het Frans en wordt dus ook 'tweede' taal'.


De Vlaamse regering heeft zopas de Talennota van minister van Onderwijs Pascal Smet (SP.A) goedgekeurd. 'Een Vlaming moet niet twee-, maar drietalig zijn', zegt de minister: behalve een perfecte kennis van het Standaardnederlands, is, conform de visie van de Europese Unie, een degelijke kennis nodig van én de tweede landstaal én de Europese 'common language'. Frans en Engels, dus.

In het Franstalig onderwijs is het Nederlands niet verplicht als tweede taal. 'Een keuze die ik niet begrijp en ook niet wilde maken', zegt Smet.

De Talennota bestaat uit veertig pagina's met voorstellen en één rode draad. Namelijk dat jonge Vlamingen taalvaardiger moeten worden. Niet alleen in het Nederlands, maar ook in andere talen. De voorsprong die de Vlaamse scholieren traditioneel hebben in talenkennis, kalft af. Niet zozeer omdat het Vlaamse onderwijs achteruitgaat, maar vooral omdat anderen ons inhalen.

De derde landstaal, het Duits, blijft de 'vierde taal' in het Vlaamse onderwijs. Maar scholen krijgen ook de vrijheid om andere officiële talen van de Europese Unie aan te bieden als daar een draagvlak voor is. Ook de talen van de Bric-landen, de nieuwe economische grootmachten, behoren tot de mogelijkheden, zoals het Hindi (India), het Chinees en het Russisch.

Smet wil voorts dat kinderen sneller in contact komen met vreemde talen. 'Hoe vroeger je een vreemde taal leert, hoe gemakkelijker het gaat', zegt hij. 'Onderzoek toont dat onomstotelijk aan.' Lagere scholen mogen daarom voortaan al in het derde leerjaar beginnen met Frans, in plaats van in het vijfde. Ook taalinitiaties Engels en Duits zijn voortaan toegelaten vanaf het derde leerjaar.

De drie deeldomeinen waar de nota op focust, zijn de kennis van het Nederlands, de kennis van vreemde talen en de algemene aanpak van het taalonderwijs. De Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) zal nu advies uitbrengen, waarna de nota ook in het Vlaams Parlement besproken zal worden. Daarna begint de omzetting in decreten en besluiten. In het schooljaar 2013-2014 zou het nieuwe beleid moeten ingaan.

In het najaar zal de Vlaamse regering haar ontwerpdecreet voor de aanpassing van de taalwetgeving voor het hoger onderwijs indienen bij het parlement. Dat moet onder meer mogelijk maken dat meer vakken en richtingen in een andere taal gedoceerd worden.


DS, 26-07-2011 (Guy Tegenbos)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

‘Frans dreigt in verdrukking te komen'


Engels en Frans als gelijkwaardige talen in het Vlaamse onderwijs, zoals minister Smet in zijn talennota voorstelt? De vereniging van leerkrachten Frans is niet per definitie tegen het idee. ‘Maar om gelijkwaardig te zijn moet het Frans meer uren krijgen dan het Engels', zegt Claudine De Rockere namens de lerarenvereniging. ‘Frans is namelijk moeilijker om te leren dan het Engels. Als je dus eenzelfde kwaliteit wil, dan moeten daar meer uren tegenover staan.'


Dat Engels ‘gemakkelijker' zou zijn, heeft volgens De Rockere niet alleen met de taal op zich te maken. ‘Jongeren komen via tv, films en muziek veel meer met Engels in contact. Daardoor hebben ze minder uren nodig om de taal te leren dan het Frans, waarmee ze heel weinig in contact komen.'

Precies dat onevenwicht is ook voor Alex Vanneste een reden voor ongerustheid. ‘Ik vind het goed dat de leerlingen naast hun moedertaal twee vreemde talen kennen', zegt de hoogleraar Franse taalkunde (Universiteit Antwerpen) in een reactie. ‘Het plan ligt in de lijn van wat de Europese Commissie verwacht van de leerlingen. Namelijk dat ze naast hun moedertaal nog een tweede taal leren én een internationale taal. Ik ben alleen bezorgd over de praktische gevolgen.'

‘Je kunt Frans en Engels op papier wel als gelijkwaardige talen behandelen. In de praktijk dreigt het Frans in de verdrukking te komen, doordat de jongeren van nature meer interesse hebben in Engels. Het is aan de school om dat te compenseren, zodat het Frans niet ondergeschikt wordt.'

‘Zeker in België is het belangrijk dat Frans in het onderwijs zijn status van tweede taal behoudt, het is tenslotte de andere landstaal. Ik ben beducht dat het Frans verder achteruit zou gaan als communicatietaal.'

Er is nog een ander aspect in de talennota waarvoor Vanneste beducht voor is. ‘Het is goed dat er ingezet wordt op immersie-onderwijs', zegt hij, doelend op het plan om algemene vakken zoals biologie of aardrijkskunde in een andere taal te laten geven. ‘De vraag is of de leerkrachten voldoende kennis van die andere taal hebben.'

Het is een bezorgdheid die door Mieke Van Hecke, de topvrouw van het katholieke onderwijs, wordt gedeeld. Zij wil dat de lerarenopleidingen zo worden hervormd dat alle toekomstige leerkrachten voldoende basiskennis Engels en Frans hebben.


Blog DS, 27-07-2011

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Wanneer vakken als bv. aardrijskunde binnenkort in het Frans zouden moeten gegeven worden, dan denk ik dat men deze vakken in de lerarenopleiding moet combineren op een zodanige manier dat de student de vaktaal in het Frans leert. Als we de uitspraak van Mieke Van Hecke in het voorbeeld toepassen, dan begrijp ik hieruit dat zij het voldoende vindt dat een leerkracht die aardrijkskunde in het Frans zou geven, slechts over "voldoende basiskennis" zou beschikken. Ik persoonlijk denk dat basiskennis niet volstaat. Zoals bij alle recente plannen voor vernieuwingen in het onderwijs, heb ik bij dit voorstel mijn twijfels. Stel dat je bovenstaand plan zou kunnen realiseren, dan komt er voor de leerlingen die problemen hebben met taalvakken een moeilijkheidsgraad bij. Ze krijgen immers andere vakken in een vreemde taal.
Vernieuwen is goed als vernieuwing zich opdringt, maar veranderen betekent daarom niet altijd verbeteren.

Is Nederlands niet schoon genoeg of wat?

Ik begrijp al het gezever over vakken in een andere taal geven toch niet zo goed, hoor. Ik zie er eigenlijk ook absoluut geen voordelen in. Integendeel: zoals werd aangehaald ga je leerlingen met taalproblemen nog meer afrekenen op datgene wat ze niet kunnen. Terwijl je een vak aardrijkskunde toch net krijgt voor de aardrijkskundige component, of niet soms? Misschien moeten we het vak Nederlands dan ook maar ineens in een andere taal geven?

De hele discussie over Frans of Engels (of Duits) kan je trouwens nog uitbreiden. Op unif-niveau worden al behoorlijk wat vakken in een vreemde taal gegeven, maar wat blijkt: bijna uitsluitend in het Engels... Als je Frans en Engels gelijkwaardig vindt als politici, dan moet je het hoger onderwijs ook maar eens aanpakken op hun 'Engelse voorkeursbehandeling'. Uiteindelijk lokken deze Engelstalige opleidingen alleen maar buitenlandse studenten die in hun eigen land te veel studiegeld moeten betalen. (No offence ten opzichte van hen, hoor, ze hebben groot gelijk dat ervan profiteren als het kan!) De discussie over 'moet dat nu echt in het Engels?' zal ik waarschijnlijk nog vaak gaan voeren. Want: nee, ik zie het nut niet in van inhoudelijke studievakken in het Engels te geven. Ik vind het trouwens bijzonder erg dat ik door de Engelse vakken in de master, mij nu verplicht voel om als taalvak in de bachelor Engels te nemen, want ik koos liever een andere taal! (Maar anders kan ik in mijn Master niet volgen. Is dat dan fair? Moet iemand die afstudeert inhoudelijk goed zijn in zijn richting of moet iemand Engels kunnen?)

__________________