School doet alles om van oudere leraar af te raken


Schoolbesturen willen oudere leraren steeds vaker kwijt. Dat blijkt uit cijfers die Trouw opvroeg bij vakbond CNV Onderwijs. Dit jaar hielp de bond al 550 leden van 58 jaar of ouder bij een conflict of ontslagzaak. Dat is bijna vijf keer zoveel als drie jaar geleden. In ongeveer 90 procent van de gevallen leidt zo'n conflict tot het vertrek van een leraar. Ook andere onderwijsbonden krijgen van leden vergelijkbare signalen.


"Mensen voelen zich na zoveel jaar trouwe dienst bij het grofvuil gezet", zegt voorzitter Helen van den Berg van CNV Onderwijs. Een voorbeeld: een onderwijzeres werkt al veertig jaar zonder één functioneringsgesprek. Dan komt de directeur drie kwartier in de klas observeren. Hij concludeert dat zij geen rekenles kan geven. Het is het begin van een 'coachingstraject', dat eindigt met een slechte beoordeling. Uiteindelijk accepteren leraren onder druk van het schoolbestuur meestal een regeling voor vrijwillig vertrek.

De PO-raad, de vereniging van schoolbesturen in het basisonderwijs, schrikt van de cijfers van CNV Onderwijs. Woordvoerder Harm van Gerven spreekt van een 'forse stijging'. De raad krijgt niet het signaal dat oudere leraren vaker slecht functioneren. "En als er financiële problemen zijn, is het de bedoeling dat scholen netjes afspraken maken met de bonden", zegt Van Gerven. "Elk conflict is er een te veel, en geen leuk einde van een lange onderwijscarrière." De raad wil bij haar leden gaan peilen of ze het probleem herkennen.

Leeftijd is formeel nooit een grond voor ontslag, dit is verboden. En slechts in een op de tien gevallen vertrekt een oudere leraar om bedrijfseconomische redenen: bijvoorbeeld omdat het aantal kinderen op de school krimpt. Meestal voert het schoolbestuur persoonlijke redenen aan, zoals slecht functioneren.

Toch speelt geld een rol, denkt de Algemene Onderwijsbond (AOB). Oudere onderwijzers zijn relatief duur: soms is een school aan hen twee keer zoveel kwijt als aan jonge krachten. Scholen zijn de laatste jaren niet gecompenseerd voor inflatie, terwijl hun kosten oplopen. Volgens de AOB hebben besturen soms onvoldoende financiële deskundigheid om om te gaan met hun grotere financiële autonomie.

Daarnaast is de werkdruk toegenomen, zegt CNV'er Van den Berg. Met name ouderen hebben daar last van, denkt ze. Klassen zijn voller en leraren moeten meer verschillende soorten leerlingen opvangen. "Er is een enorme bureaucratie met een overheid en inspectie die erg sturen op resultaten. Ouders tonen consumentengedrag: ze eisen meer, nemen zelf minder verantwoordelijkheid en erkennen het gezag van de docent niet meer."

Volgens de bonden ontbreekt het op scholen aan een goed ouderenbeleid waarbij oudere werknemers minder voor de klas staan en vaker collega's begeleiden of kinderen met een leerachterstand helpen.

Nog een paar jaar is er een overschot aan leraren. Het is daarom onverstandig dat de pensioenleeftijd is verhoogd, en pre-pensioenregelingen zijn geschrapt, vindt AOB-bestuurder Liesbeth Verheggen. "In tijden van werkloosheid is langer doorwerken niet productief."


PvdA-Kamerlid: Zorgelijke cijfers

De PvdA noemt de cijfers van CNV Onderwijs zorgelijk en gaat er Kamervragen over stellen aan haar eigen minister Jet Bussemaker van onderwijs.

"Ervaren docenten hebben een belangrijke rol in de begeleiding van startende docenten", vindt Tweede Kamerlid Mohammed Mohandis. "Scholen hebben de plicht werk te maken van goed personeelsbeleid. De PvdA wil van de minister weten hoe zij deze cijfers beoordeelt."


Blog Trouw, 12-12-2013 (Marten van der Wier)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB