‘Leerplicht volstaat niet meer'


BRUSSEL - Naar aanleiding van spijbelcijfers in Antwerpen laait het debat rond het verplichten van een diploma weer op.


‘Er moet iets gebeuren. De leerplichtwet – die stelt dat je tot je achttiende naar school moet – volstaat niet langer. Er is meer nodig als we het aantal ongekwalificeerde jongeren op de arbeidsmarkt willen beperken', zegt de Antwerpse schepen van Onderwijs, Robert Voorhamme (SP.A). Hij vindt dat de nadruk meer moet liggen op het behalen van een diploma. Voorhamme doet die uitspraak naar aanleiding van de Antwerpse spijbelcijfers.

Daaruit blijkt dat de helft van de hardnekkige spijbelaars achttien of ouder is. ‘In sommige richtingen van het beroepsonderwijs kampt driekwart van de leerlingen met schoolachterstand. In de laatste jaren van het middelbaar zit dus een heel pak meerderjarigen. Als zij spijbelen, hebben we geen stok meer achter de deur.'

Mieke Van Hecke, de directeur-generaal van de katholieke onderwijskoepel, heeft oren naar het probleem dat Voorhamme aankaart. ‘Maar je kan niemand verplichten om een diploma te behalen', zegt ze. ‘Een kwalificatieplicht invoeren is onmogelijk. Het is wel zo dat er een groeiend probleem is met jongeren die schoolmoe zijn en waarop ons onderwijssysteem geen vat heeft. Het zijn onschoolbare jongeren. Is dat een groot probleem? Elke leerling die in zo'n situatie zit, is er een te veel.'

Van Hecke pleit voor een diepgaande samenwerking met het departement Welzijn om die onschoolbare jongeren te begeleiden. ‘Elke leerling die in zo'n situatie zit, volgt dan een individueel traject. Hij of zij wordt niet alleen begeleid door welzijnswerkers, maar ook door psychologen. Het traject speelt in op hun interesses en ze krijgen incentives als ze hun doelen bereiken. Die jongeren moeten weer gemotiveerd worden.'

De Vlaamse minister van Onderwijs, Pascal Smet (SP.A), wijst erop dat de leerplichtwet een federale materie is. ‘Maar we willen het debat niet uit de weg gaan', zegt de minister. ‘De vraag is terecht. We zijn ons ervan bewust dat er iets gedaan moet worden met meerderjarige leerlingen die schoolmoe zijn. We gaan daarvoor in de toekomst met iedereen rond de tafel zitten.'


Blog DS, 09-12-2009 (vdr)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Antwerpen telt meer spijbelaars


ANTWERPEN - Het Antwerpse Centraal Meldpunt voor Risicojongeren (CMP) kreeg vorig schooljaar meer dan tweeduizend meldingen binnen. Dat recordaantal komt door de betere registratie.


2.148 meldingen over jongeren met gedrags- of spijbelproblemen liepen vorig schooljaar op het Centraal Meldpunt voor Risicojongeren in Antwerpen binnen. Ter vergelijking: sinds 2003 werden in totaal 6.046jongeren aangemeld. Het meldpunt bestaat zes jaar, maar vorig jaar alleen al is goed voor een derde van het totale aantal meldingen.

Volgens de Antwerpse schepen van Onderwijs, Robert Voorhamme (SP.A), is die forse toename het gevolg van de goede werking van CMP. ‘Vorig jaar lanceerden we een stappenplan voor de opvolging van spijbelaars. Scholen zien duidelijk dat er iets gebeurt met hun meldingen. Het zet hen aan om strenger te registreren.'

Sinds de oprichting van het meldpunt en de aanstelling van een spijbelambtenaar in Antwerpen wordt het spijbelbeleid in de stad als een voorbeeld gezien voor de rest van Vlaanderen. Het meldpunt begeleidt niet alleen jongeren met een spijbelprobleem, ze worden ook op een wetenschappelijke manier in kaart gebracht. Per school analyseert spijbelambtenaar Sofie Van de Velde samen met haar team jaarlijks de stand van zaken.

‘Voor elke school leveren we een spijbelspiegel af', zegt Van de Velde. ‘We brengen niet alleen het aantal spijbelaars in kaart, maar ook hun geslacht, hun leeftijd en wanneer ze spijbelen. Het is de bedoeling dat scholen er mee aan de slag gaan. Want of en hoeveel er gespijbeld wordt, heeft te maken met de schoolcultuur die er heerst. Sommige dingen zijn redelijk gemakkelijk op te lossen. In een bepaalde school bijvoorbeeld spijbelden er opmerkelijk veel leerlingen op dinsdag. Bleek dat ze zich die dag moesten verplaatsen van een campus naar een andere. Daarvoor moesten ze door een gezellige wijk. Er kwam zo goed als niemand aan in die tweede campus. In die wijk is er meer toezicht gekomen en zo hebben we het probleem kunnen oplossen.'

In het secundair onderwijs in Antwerpen was 14,8 procent van de leerlingen vorig schooljaar tien of meer halve dagen onwettig afwezig. 60 procent daarvan liep school in het deeltijds beroepsonderwijs. Ten opzicht van het schooljaar daarvoor (2007-2008) steeg het aandeel spijbelaars in het beroepsonderwijs met vijf procent. In het TSO was er een zeer lichte stijging merkbaar en in het kunstonderwijs (KSO) een lichte daling.

Het meldpunt kreeg in 2007-2008 zelf 840 meldingen binnen over spijbelaars. ‘Die kwamen bij ons terecht via de scholen, de CLB's of de politie', zegt Van de Velde. Een driehonderd van hen werden naar de jeugdbrigade doorverwezen. Dertig keer moesten de ouders een boete betalen, omdat ze niet wilden meewerken om het probleem op te lossen. ‘Slechts zeer uitzonderlijk moeten ouders een boete betalen. Via de jeugdrechtbank wordt er veel vaker een rondetafel georganiseerd om samen tot een oplossing te komen', zegt Van de Velde. ‘Want als je de ouders aanspreekt, merk je vaak dat ook zij met de handen in het haar zitten. Het heeft dan geen zin om hen te straffen.'

Van de Velde benadrukt dat problematisch spijbelen al in de basisschool begint. ‘Daarom ondersteunen we ook de basisscholen.' Sinds twee jaar brengt CMP ook daar de spijbelaars in kaart. 106van de 158 Antwerpse basisscholen hebben spijbelaars. ‘Meer dan 35 procent van die spijbelaars zijn kinderen uit het eerste leerjaar', zegt Van de Velde. ‘Dat komt door het verlengde kleuterschooleffect. Ouders beseffen niet dat hun kind vanaf zes jaar leerplichtig is. Soms zijn dat anderstalige nieuwkomers, maar het gaat ook vaak om kinderen in een problematische opvoedingssituatie.'

Het merendeel van de hardnekkigste spijbelaars (meer dan 100 dagen afwezig) zit in het derde leerjaar. Van de Velde ziet daarin de eerste tekenen van schoolmoeheid. ‘De overstap naar het derde leerjaar is groter dan die van het eerste naar het tweede leerjaar.'


DS, 09-12-2009 (Valerie Droeven)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

'Dokterbriefjes grootste probleem'


Met een zwarte lijst van 'flexibele' dokters en een strikt opvolgbeleid beperkt het Antwerpse Provinciaal Instituut Sint-Godelieve de spijbelaars tot een minimum.


'Leerlingen met afwezigheidsbriefjes van verschillende dokters maken zich verdacht', zegt leerlingenbegeleider Ilse Van der Keilen. 'Sommige spijbelaars weten welke dokters flexibel zijn in het uitschrijven van attesten. Het gaat ook snel rond welke dokters dat zijn. Daarom hebben we een zwarte lijst van artsen opgesteld, die we regelmatig contacteren. Via de telefoon proberen we het probleem uit te praten. Soms reageren die artsen wel wat kregelig natuurlijk.'

De kern van de spijbelaanpak van het Sint-Godelieve Instituut bestaat eruit dat de school ingrijpt nog voor het spijbelgedrag escaleert. De school wacht niet tot een leerling tien halve dagen afwezig is geweest en maakt geen onderscheid tussen onwettige afwezigheden, zonder doktersbriefje, en wettige afwezigheden.

'Wij bellen iedere dag de ouders van afwezige leerlingen op', zegt Van der Keilen. 'Normaal gezien moeten ze ons zelf verwittigen als hun kind ziek is. Doen ze dat niet, dan controleren wij. Ouders weten dat we de afwezigheden strikt opvolgen.'

'Sommige ouders schrijven hun kinderen net omwille van dat strikt spijbelbeleid bij ons in. Er zijn zelfs ouders die wanneer ze te horen krijgen dat hun kind aan het spijbelen is hem of haar opsporen en 's middags bij ons komen afleveren.'

'Het helpt wel dat onze school nogal afgesloten is', vindt Van der Keilen. 'Leerlingen kunnen niet zomaar tussen de lessen door naar buiten glippen. De poort gaat enkel open met een leerkrachtenbadge. Tussen de middag mogen leerlingen van de derde graad wel naar buiten om in de stad iets te eten. En we controleren wie er terugkomt. De eenvoudigste manier om dat te doen is gewoon door leerlingen aan te spreken. Meestal signaleren zij het wel wanneer anderen afwezig zijn.'

Hardnekkige spijbelaars en telaatkomers krijgen een wandelstrafstudie. Tijdens een wandeling van drie uur voeren ze intensieve gesprekken met leerkrachten, waardoor die vaak een andere kant van de leerlingen leren kennen.

De school biedt opleidingen in Algemeen Secundair Onderwijs, Beroepsonderwijs, Technisch Onderwijs en Kunstonderwijs aan. 'De helft van onze spijbelaars zit in het beroepsonderwijs', stelt Van der Keilen vast. 'Door schoolmoeheid laten zij het sneller afweten dan leerlingen uit andere richtingen. Maar ons grootste probleem zijn de doktersbriefjes die nergens op slaan.'


DS, 09-12-2009 (Nikolas Vanhecke)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB