Tech-view

[bijlinda]

De Tech-titanen versus alle Nederlandse media


Het is een revolutie, die brandbrief van álle Nederlandse media samen, aan de informateur Buma. Van publiek tot commercieel, van tv-zender tot tijdschriften- en krantenconcern besloten ze over hun concurrentiepositie heen te stappen en gezamenlijk de politiek ernstig te waarschuwen.


De macht van Amerikaanse en Chinese techbedrijven als X, Meta of TikTok bedreigt onze democratie en veiligheid, zeggen ze. Hun oncontroleerbare algoritmes en eenzijdige, vaak onware informatievoorziening zijn geen stommiteit meer. Die handige AI-zoekmachines maken te vaak fouten in hun antwoord, terwijl inmiddels ‘één op de negen kinderen uitsluitend generatieve AI voor hun informatievoorziening gebruiken’, stellen de media samen. Ze vragen om daadkrachtig beleid: ‘Wachten op een volgende kabinetsperiode zal te laat zijn’.


Gevoel van gevaar

Wie de urgentie wil voelen over wat die tech-titanen ongevraagd over ons uitrollen, kan ik programma’s aanraden. Ik had deze week meermaals het gevoel van gevaar. In jeugdserie Techbitch (VPRO) wil actrice Stephanie Louwrier zelf zo’n verslavende app bouwen en net zo rijk worden als Elon Musk, om eigenlijk te tonen hoe dat werkt. Ach ja, over de ruggen van kinderen. Verrassend informatief, ik ga er volgende keer meer op in.

Musk zelf staat centraal in de driedelige serie Planeet Musk (Human), op NPO Start en vanaf donderdag de 27ste op tv. De serie laat zien wat de rijkste man op aarde relevant vindt – en bouwt – waarmee hij onze wereld herschept. Met zijn SpaceX-imperium wil hij naar Mars om van ons een ‘ruimtevaartbeschaving’ te maken.

Hij is geniaal, sommigen zijn idolaat van hem, maar ik vind ‘m gevaarlijk. Hoor hoe hij denkt: alleen maar in grote lijnen in de geschiedenis. Hij heeft het over beschaving, de soort, de mensheid. Voor een volledig beeld van menselijk leven moet je die grote lijnen inkleuren. Laden met concrete ervaring, liefde en empathie, sociale verhoudingen. Daar loopt hij liever van weg, krijg ik de indruk als hij zijn jeugd ‘vol littekens’ noemt – weer zonder uit te leggen. Maar abstractie zonder menselijke maat kan heel dreigend zijn. Van hem moeten we een ‘multiplanetaire soort’ worden, want ‘elke beschaving stort eens in en de mens heeft het in zich zijn wereld te vernietigen.’ Met jouw werk ja!, denk ik boos.

Ook schoolkinderen in zijn geboorteland Zuid-Afrika denken daar in deel twee over na. “Als we stoppen met de aarde te vernietigen, hoeven we Mars niet te koloniseren”, zegt een meisje. “En waarom bekommert hij zich niet om de problemen hier: armoede en corruptie?”


Ze gaan gewoon hun gang

Elon Musk met X en SpaceX, Sam Altman met OpenAI; ze gaan gewoon hun gang. “Of we er nu 500 miljoen dollar per jaar doorheen jagen of 5 of 50 miljard, I don’t care. Zolang we maar op koers blijven om meer waarde te creëren voor de samenleving”, zei Altman in een fragment bij Lubach (RTL4) vorige week donderdag, over de mogelijke bubble van AI.

Waarde... Ze claimen land, energie, het brein van onze kinderen en burgers, om geld te verdienen. Schrijver Stephen Fry (Mythos; Odyssee) wordt zelfs in de serie ingevlogen om deze mannen die voor god spelen, in Griekse mythologie-perspectief te plaatsen.

Wat voor samenleving neemt Musk straks mee op zijn Ark van Noach naar Mars, bedenk ik. Het blijven mensen, met ego’s, jaloezie en geweld. Ik moet er niet aan denken. En hij denkt er niet eens aan.


Blog Trouw, 20-11-2025 (Maaike Bos)