Studentendoop

Nee, de KU Leuven is niet laks geweest

Luc Sels
Rector KU Leuven
Donderdag 30 juli 2020 om 3.25 uur

Luc Sels begrijpt veel van de reacties die volgden op de reconstructie van de fatale studentendoop. Maar dat mensen de KU Leuven op basis van nieuwe informatie met de vinger wijzen, valt hem zwaar.

Mijn mailbox loopt vol met reacties op de reconstructie van de weerzinwekkende Reuzegomdoop en de fatale gevolgen ervan voor Sanda Dia (DS 26 juli). In diverse opiniestukken en op sociale media lees ik ook veel onbegrip en woede over de manier waarop de KU Leuven is omgegaan met tucht en sancties. Ik kan dat begrijpen. Maar om de beslissingen van de universiteit goed te vatten, moet je ook rekening houden met de context. Die context breng ik graag onder de aandacht. Niet als rechtvaardiging voor genomen beslissingen, wel om iedereen toe te laten met meer informatie te wikken en wegen.

Activiteiten zoals die van Reuzegom zijn op geen enkele manier te verzoenen met waar de KU Leuven voor staat. Ze zijn ontoelaatbaar. Clubs, zoals Reuzegom er een was, hebben overigens geen enkele band met de KU Leuven. Ze zijn niet erkend door de universiteit. Dat willen ze ook niet. Want erkenning komt met toezicht en controle, ook op dooprituelen. Om die reden trokken ze ook ver weg uit Leuven. Al in september 2017 hebben we gesprekken opgestart met de clubs, om hen te overtuigen het charter dat een veilig kader creëert voor dopen te ondertekenen. Dovemansgesprekken.

Dialoog, geen repressie
Na de dood van Sanda Dia heb ik beslist de druk hoog te houden. Wat in de 25 jaar voordien niet gelukt was, ondanks herhaalde pogingen van mijn voorgangers, is in maart 2019 wel geland: alle clubs ondertekenden het doopcharter. Waarom beklemtoon ik dat zo? Iedereen focust vandaag op bestraffing van de daden van de Reuzegomleden, terwijl wij in december 2018 in eerste instantie wilden voorkomen dat zulke daden zich zouden herhalen.

Dat vroeg inderdaad om dialoog met de clubs in plaats van repressie. Met die aanpak ben ik ook vandaag nog altijd in het reine. Sanda Dia terughalen was niet mogelijk. Beletten dat meer Sanda’s zouden volgen, was mijn eerste zorg. Wie de universiteit laks noemt, schat het belang daarvan fout in.

Racisme?
De sancties voor de Reuzegomleden dan. Wat lezen we in de soms erg scherpe opiniestukken? Velen nemen alles wat gelekt is voor waar aan zonder het strafproces af te wachten. Velen zijn er zeker van dat alle zeventien studenten even schuldig zijn en plaatsen zich zo boven de rechterlijke macht. Velen verwijten ons laksheid en zelfs (impliciet) racisme, zonder veel interesse te tonen in wat onze situatie echt was en is. Zonder ook maar even stil te staan bij de basisregels van een gerechtelijk onderzoek.

De KU Leuven heeft geen politionele bevoegdheid, kan geen onderzoeksdaden stellen zoals het gerecht dat kan en moest snel schakelen na de gebeurtenissen. Wij hebben onze tuchtsancties enkele maanden na de feiten uitgesproken. Het gerechtelijk onderzoek daarentegen loopt intussen anderhalf jaar. Vanzelfsprekend brengt dat tal van nieuwe elementen aan de oppervlakte die wij, beperkt door onze bevoegdheden, onmogelijk konden kennen.

Sporen uitgewist
Neen, wij wisten niet of iedereen even schuldig was en we hadden ook niet de onderzoeksmiddelen om daar op een solide manier achter te komen. Neen, we wisten niet dat de sporen uitgewist werden in het verre bos en op Sanda’s kot. Neen, we zijn niet ter plaatse gaan kijken, omdat we dan een crime scene zouden verstoren. Ja, wij hebben ons gehouden aan de regels van het gerechtelijk onderzoek, zonder ook maar één keer tussen te komen en zo het onderzoek in gevaar te brengen. Hadden we in die omstandigheden alle studenten zonder onderscheid meteen weggestuurd, dan hadden we ongetwijfeld een grote fout gemaakt met gevolgen voor een normale rechtsgang.

Wat we wél met zekerheid wisten, is dat alle betrokkenen – ook zij die gedoopt werden – akkoord waren gegaan met een doopritueel dat de menselijke waardigheid schendt. Op basis van die zekerheid hebben alle betrokkenen de straf gekregen die ieder van hen ook zou gekregen hebben als de gevolgen niet fataal waren geweest. In het volle bewustzijn dat op dat moment het gerecht al aan de slag was, met alle middelen die het ter beschikking staan en die de KU Leuven niet heeft. Met een strafonderzoek dat individuele verantwoordelijkheden kan vaststellen zoals het hoort. En dat zo nodig ook ons toelaat te doen wat we moeten doen.

Ik ben het als mens en vader eens met veel reacties die geuit worden door mensen die zich geschokt voelen door wat er gebeurd is. Ze voeren me terug naar het diepe verdriet van de familie en vrienden van Sanda. Dit is en blijft zonder meer de zwartste pagina uit het boek van drie jaar rectoraat.

Maar dat de KU Leuven met de vinger wordt gewezen voor een beslissing van zestien maanden geleden op basis van informatie van vandaag, dat valt me zwaar. Ik roep op om het gerecht zijn werk te laten afronden en rechters niet te proberen te beïnvloeden in deze of gene richting. Wat de universiteit al anderhalf jaar doet, is geen laksheid. Het is de enige weg die er misschien toe kan leiden dat justice for Sanda volgt.

Bron: De Standaard, 30 juli 2020
https://www.standaard.be/cnt/dmf2020...F45C201E9FA5F6

[bijlinda]

Tweemaal schuldig verzuim aan KU Leuven


Wat is het ergste, vraagt Bambi Ceuppens zich af: het bochtenwerk van de rector of het stilzwijgen van de professoren?


Als alumna en ex-werkneemster van de KU Leuven ben ik niet alleen verontwaardigd over de wrede dood van Sanda Dia, maar ook en niet het minst over de lakse houding van rector Luc Sels en het oorverdovende stilzwijgen van het professorenkorps.

Luc Sels gebruikt een aantal drogredenen om de beschuldiging te verwerpen dat de KU Leuven nalatig zou zijn geweest (DS 30 juli). In zijn opiniebijdrage heeft Cedric Boavida Torrado afdoende gereageerd op de eerste ervan, ‘dat alle betrokkenen – ook zij die gedoopt werden – akkoord waren gegaan met een doopritueel dat de menselijke waardigheid schendt’ (DS 31 juli).

Ik wil er hieraan toevoegen dat we mogen veronderstellen dat Sanda Dia zijn schachtmeesters vertrouwde. Waarom zou hij dat niet doen? Wat zou het zeggen over de universiteit dat studenten rekening zouden houden met de mogelijkheid dat ze kunnen sterven tijdens hun doop?

Sven Mary, advocaat van de vader en broer van Sanda Dia, veegt Sels’ argument van tafel dat de universiteit niet op de hoogte was van alle elementen in het strafrechtelijk onderzoek, door erop te wijzen dat ze zich burgerlijke partij had kunnen stellen (DS 1 augustus). Dat Sels zelf geen jurist is, is geen excuus: de KU Leuven heeft een rechtsfaculteit sinds haar ontstaan in 1425!


Reuzegom afblokken

Ook Sels’ redenering dat Reuzegom geen band had met de universiteit, omdat die de club niet had erkend, houdt geen steek. Reuzegom parasiteert op de KU Leuven, zonder de universiteit had de club nooit bestaan. Van een instelling die binnen vijf jaar haar 600ste verjaardag viert, mag men verwachten dat ze ondertussen weet hoe om te gaan met dat soort parasieten.

Mogelijk weet Sels zelf dat niet. Dat is niet erg. Sterker nog, hij hóéft dat helemaal niet te weten. Hij heeft daar een kruim van antropologen, criminologen, ethici, filosofen, historici, juristen, psychiaters, psychologen en sociologen voor in huis.

Dat het rectoraat geen beroep heeft gedaan op die interne deskundigheid om een beleid uit te bouwen over de fysieke en psychische integriteit van zijn werknemers en studenten, om Reuzegom – dat al een kwalijke reputatie had – af te blokken, en om studenten die verantwoordelijk zijn voor de dood van een andere student een gepaste straf te geven, wijst op schuldig verzuim. Dat het professorenkorps zelf niet publiekelijk reageert, ook.

Hun stilzwijgen staat in scherp contrast met hun terechte protest tegen de beslissing in 2011 van toenmalig rector Mark Waer om onderzoekster Barbara Van Dyck op staande voet te ontslaan nadat ze had deelgenomen aan een actie waarbij genetisch gemanipuleerde aardappelen werden vernield en geweigerd had die te veroordelen.

Het wekt de indruk dat professoren van de KU Leuven zich meer gelegen laten liggen aan hun recht op vrije meningsuiting (de reden waarom Rik Torfs, Waers opvolger, Barbara Van Dyck opnieuw in dienst nam) dan om het welzijn van hun studenten.

Nochtans hebben ze een ‘duty of care’ tegenover hun studenten. Niet alleen tegenover schachten zoals Sanda Dia en zijn twee medestudenten. Maar ook tegenover studentenvertegenwoordigers, zoals Kenny Van Minsel, voorzitter van de studentenkoepel Loko op het moment van Sanda Dia’s dood. Hij zegt dat het KVHV een postercampagne opstartte en dat hij persoonlijk bedreigd werd, maar dat de KU Leuven, anders dan de politie, die bedreigingen nooit ernstig heeft genomen (in De Morgen).

Als het Luc Sels menens is met zijn bedenking dat zijn eerste zorg was te beletten dat meer Sanda’s zouden volgen, dan zou hij anticiperen op de toekomst. Reuzegom heeft zichzelf intussen ontbonden, maar de kans is niet denkbeeldig dat de leden zich zullen herenigen onder een andere naam of dat andere studenten in hun zog een gelijkaardige club zullen oprichten.

Hoe denkt de KU Leuven te vermijden dat de geschiedenis zich herhaalt en dat er opnieuw dieren en mensen gefolterd zullen worden tot de dood erop volgt?

Ik weet niet wat me kwader maakt: de bochten waarin rector Sels zich wringt om de verantwoordelijkheid van de universiteit te ontkennen, of het stilzwijgen van de professoren. Want wie zwijgt, stemt toe.


Geen openingsles

Ik was uitgenodigd om als speciale gast van de KU Leuven op 9 november de openingsles te geven van de Lessen voor de XXIste eeuw. Ik ben er niet zeker van of die uitnodiging na de publicatie van dit opiniestuk gehandhaafd zal worden. Ik weet wel zeker dat ik die openingsles niet zal geven als mijn *Alma Mater voor die datum geen krachtig signaal geeft.

#JusticeForSanda begint niet bij het gerechtelijk onderzoek, maar bij de KU Leuven. De universiteit moet haar verantwoordelijkheid opnemen voor de vreselijke dood van Sanda Dia en verhinderen dat verenigingen die tegen haar aanschurken, in de toekomst opnieuw studenten zullen blootstellen aan het soort verschrikkingen die Sanda Dia het leven hebben gekost.


DS, 03-08-2020 (Bambi Ceuppens)

Professoren KU Leuven scherp voor rector Sels in zaak-Reuzegom: ‘Welk signaal geven we als niemand noemenswaardige sanctie krijgt?’

Een groep professoren van de KU Leuven vraagt in een open brief aan rector Luc Sels een duidelijk signaal en structurele maatregelen na de fatale studentendoop van Sanda Dia. Lees de brief hier.

Geachte rector,

Als medewerkers van de KU Leuven zijn we diep geschokt en beschaamd over de recente onthullingen rond het overlijden van student Sanda Dia in het kader van de ‘studentendoop’ van Reuzegom in december 2018.

Als professoren aan deze universiteit, die zich verantwoordelijk voelen voor het klimaat dat de KU Leuven studenten biedt kunnen we dit alles niet met lede ogen aanschouwen. Welk signaal geven we aan huidige en toekomstige studenten indien tot op vandaag geen enkele van de 18 betrokken daders enige noemenswaardige sanctie heeft gekregen? De daders van de Reuzegom hebben hun studies kunnen voortzetten; sommige zijn intussen zelfs afgestudeerd. Andere leden die op de hoogte waren van de omstandigheden van het overlijden van Sanda Dia hebben weinig hinder ondervonden of werken als assistent aan onze universiteit. Dit tart elke verbeelding.

Bovendien lezen we dat de studentenvertegenwoordigers die voor een meer kordate aanpak pleiten ernstige intimidaties hebben ondervonden: vandalisme, bedreigingen, homofobe beledigingen - handelingen die niet thuishoren aan de universiteit en die ondanks de neergelegde klachten tot op heden ongestraft zijn gebleven.

Het gerecht moet zijn werk doen, maar als universiteit kunnen en moeten we ook reageren. Een tuchtrechtelijke sanctie heeft geen strafrechtelijk karakter. Een universiteit kan zelfstandig beslissen welke studenten aan haar instellingen welkom zijn. Zeker nu nieuwe elementen aan het licht zijn gekomen die duidelijk aantonen dat deze studenten hebben gelogen in hun getuigenis.

Artikel 122 van het tuchtreglement laat er geen enkele twijfel over bestaan: studenten dienen zich in hun gedragingen en sociale betrekkingen zowel binnen als buiten de universitaire gemeenschap te laten leiden door eerbied voor de menselijke persoon. Indien de mensonterende behandeling van een student met de dood als gevolg geen zwaarste inbreuk is op ‘eerbied voor de menselijke persoon’, dan kunnen we het algehele nut van een tuchtreglement in vraag stellen.

Als ondertekenaars vragen we dat alle betrokken leden van het ondertussen ontbonden Reuzegom die momenteel nog aan onze Alma Mater studeren met onmiddellijke ingang geschorst worden en alle banden met de universiteit verbroken worden. Tevens moet de KU Leuven zich beraden over de mogelijke sancties die ze nog kan nemen ten aanzien van degenen die ondertussen zijn afgestudeerd, waarvan er minstens één aan onze universiteit tewerkgesteld zou zijn.

Verder verzoeken we ook een herziening van de bestaande tuchtprocedure en een evaluatie van de specifieke tuchtprocedure gevolgd ten aanzien van de leden van Reuzegom. Artikel 125 van het tuchtreglement voorziet vijf mogelijke sancties, gaande van waarschuwing tot de uitsluiting als meest verregaande sanctie. Een tuchtcommissie wordt enkel samengeroepen wanneer een uitsluiting door de vicerector wordt overwogen. Wij willen daar verandering in zien, zodat er garanties komen dat zwaarwichtige feiten als deze niet enkel door de vicerector worden beoordeeld maar automatisch voor een tuchtcommissie verschijnen.

We roepen de universiteit tevens op nog meer werk te maken van haar gelijke kansen- en diversiteitsbeleid, dat tot dusver te vrijblijvend is. De werking van het meldpunt grensoverschrijdend gedrag moet worden geëvalueerd: hoeveel meldingen gebeuren er op jaarbasis? Wat gebeurt er met de klachten? Verder moet het bestaan van dit meldpunt actiever worden gepromoot onder de studenten. De elementen die in de berichtgeving rond de affaire naar boven zijn gekomen wijzen duidelijk op racisme en elitisme. Onze universitaire missie is niet enkel studenten op te leiden voor de arbeidsmarkt maar vooral ook verantwoordelijke burgers te vormen die met een juist moreel kompas de wereld ingaan. Daarin dragen wij een nooit te relativeren verantwoordelijkheid.

Wij roepen dan ook het rectoraat op om het juiste signaal naar haar personeel en studenten te sturen en kordaat te handelen. We bieden waar nuttig graag onze hulp aan.

Ondertekenaars: Orhan Agirdag, Karel Arnaut, Jaak Billiet, Ann Cassiman, Filip De Boeck, Lieven De Cauter, Bruno De Meulder, Ezra Dessers, Nadia Fadil, Hilde Heynen, Martin Kohlrausch, Rudi Laermans, Matthias Lievens, Maarten Loopmans, Frank Moulaert, Ides Nicaise, Karen Phalet, Jeroen Poblome, Magaly Rodriguez, Jan Schreurs, Robert Speijer, Jan van Bavel, Pieter van den Broeck, Karel Van Nieuwenhuyse.


Bron: De Standaard, 4 augustus 2020
https://www.standaard.be/cnt/dmf2020...gn=twitterfeed

We hebben te lang gezwegen

Martin Kohlrausch en Magaly Rodríguez García slaan mea culpa na de studentendoop: ze hadden eerder moeten reageren. Nu is het aan de professoren en de universiteit om lessen te trekken.
In haar opiniestuk over de tragische dood van KU Leuven-student Sanda Dia (DS 3 augustus) vraagt Bambi Ceuppens zich af wat het ergste is: de reactie van de rector of de oorverdovende stilte van het professorenkorps. We kunnen niet in naam van onze rector spreken, maar wel in de hoedanigheid van professoren van dezelfde instelling. We hebben te lang gezwegen.

Anderhalf jaar geleden waren we geschokt toen we het nieuws vernamen over de dood van Dia en later over de lichte straf van de betrokken studenten. En toch reageerden we niet. Wij, en misschien ook andere collega’s, zouden allerlei excuses kunnen bedenken voor onze nalatigheid. ‘We zaten in een ratrace, waardoor we geen aandacht hadden voor andere zaken dan onderzoek, onderwijs en administratieve taken’, bijvoorbeeld. Flauwekul. Als een student op zo’n manier sterft, is het onze plicht om tijd vrij te maken om ons meer te informeren en om er een discussie over te starten met collega’s én studenten.

Een ander excuus: ‘Het dossier is te ingewikkeld.’ Hoezo ingewikkeld? Die jonge man stierf als gevolg van wantoestanden tijdens een studentendoop. We hoefden helemaal niet te wachten tot er een reconstructie van de mensonterende gebeurtenissen in alle kranten verscheen om dan pas geschokt*, maar niet publiekelijk, te reageren. Daar moet een einde aan *komen.

Blinde vlekken
Denigrerende studentenpraktijken zijn niet eigen aan de KU Leuven. Ze bestaan elders en hebben jammer genoeg meermaals tot dramatische gevolgen geleid, weliswaar in verschillende gradaties. Het aantal dodelijke ongevallen is gelukkig beperkt, maar elk jaar krijgen we informatie over overmatig alcoholgebruik (tot ze in coma gaan), grensoverschrijdend gedrag en andere misstanden tijdens studentenfeesten.

Er is weinig verbeelding nodig om je voor te stellen dat de niet-zichtbare gevolgen (psychische, emotionele maar ook de aanvaarding van dit soort gedrag) diepgaand zijn. Er is iets structureel mis met dit soort rituelen. Ook dat wisten we al lang. En toch praten we er niet over of toch te weinig met onze studenten. Ook daar moet een einde aan komen.

De KU Leuven is een democratische instelling die haar eeuwenlange traditie gebruikt om uitstekend onderzoek en onderwijs te leveren. Maar het verhaal van Sanda Dia toont aan dat er blinde vlekken bestaan die veel groter zijn dan oorspronkelijk gedacht. Dat betekent dat we meer van onze studenten en van onszelf moeten verwachten.

We moeten studenten als volwassenen behandelen en zij moeten zich ten volle bewust zijn van hun verantwoordelijkheid en van de kansen die ze aan onze universiteit krijgen – kansen die miljoenen jonge mensen wereldwijd niet krijgen. Dat geldt niet alleen* voor het leven binnen de auditoria, maar ook daarbuiten.

Extreme praktijken
Als professoren moeten we ons meer bezinnen over onze eigen verantwoordelijkheid bij de brede vorming van studenten. We moeten dringend nadenken over wat een universiteit vandaag moet zijn, behalve onderwijs dat aan de kwaliteitsvereisten van de Vlaamse overheid voldoet, en los van de positie in internationale rankings. Er is nood aan grondige gesprekken, en, indien nodig, een beschaafde strijd over wat wij als universitaire gemeenschap willen betekenen. Wat Sanda Dia is overkomen, is duidelijk niet het gevolg van een nieuw probleem. De vraag is waarom zoiets nog altijd kan gebeuren. Wat drijft studenten tot die extreme praktijken?

Alleen een open debat kan die moeilijke vragen beantwoorden. En het is onze verantwoordelijkheid om die dialoog op te starten. Het doel is een universiteit te handhaven waarin studenten op verschillende manieren moed tonen en zelfs uitzonderlijke uitdagingen aangaan. Maar nooit door iemand anders te vernederen of zelf vernederingen te aanvaarden.

Bron: De Standaard, 5 augustus 2020
https://www.standaard.be/cnt/dmf2020...860A1FD5C3890F

Gaia stelt zich burgerlijke partij tegen Reuzegom

Dierenrechtenorganisatie Gaia stelt zich burgerlijke partij in het proces tegen de leden van studentenclub Reuzegom, voor ‘wrede dierenmishandeling’ tijdens de fatale studentendoop waarbij Sanda Dia het leven liet.

‘We zijn uitermate geschokt door wat Sanda Dia het leven heeft gekost’, zegt voorzitter Michel Vandenbosch. ‘Maar ook wat het gruwelijk mishandelen van dieren betreft, geven de leden van Reuzegom nog steeds blijk van een weerzinwekkend gebrek aan normbesef.’

Gaia stelt zich in de rechtszaak burgerlijke partij tegen Jef S. en onbekenden die mededader of medeplichtig waren, zo meldt de organisatie maandag. ‘We stellen ons burgerlijke partij en willen dat de genaamde Jef S. vervolgd en veroordeeld wordt wegens wrede dierenmishandeling omdat hij degene is die de ‘schachtenpap’ prepareerde, onder andere door een levende muis door de blender tot moes te herleiden’, zegt Vandenbosch. Er hangt de betrokken leden zo een bijkomende straf van zes maanden cel boven het hoofd.

De dierenrechtenorganisatie wijst erop dat leden van Reuzegom in 2009 al eens een biggetje hadden mishandeld en gedood. Zij werden daarvoor niet strafrechtelijk vervolgd na een klacht van Gaia, maar het kwam tot een minnelijke schikking van 400 euro. ‘Behalve het vreselijke feit dat er nu een mensenleven te betreuren valt, werden opnieuw dieren mishandeld en wreedheden gepleegd. Daarom wil Gaia deze keer effectief vervolging, ook voor de feiten gepleegd op dieren’, verduidelijkt Michel Vandenbosch. ‘Geen minnelijke schikkingen meer, gedaan met de afkoopsommen die onvoldoende afschrikwekkend zijn.’

Gaia benadrukt dat het zijn advocaten heeft opgedragen om ‘geen enkele stap te zetten die de hoofdzaak zou kunnen vertragen’.

Ingenieursstudent Sanda Dia overleed in december 2018 tijdens een doop van studentenclub Reuzegom. Het parket van Limburg verwees twee weken geleden achttien leden van Reuzegom door, onder meer wegens onopzettelijke doding. De raadkamer beslist op 4 september over hun eventuele doorverwijzing naar de correctionele rechtbank.

Bron: De Standaard, 10 augustus 2020
https://www.standaard.be/cnt/dmf2020...fRpNJYj910U_bA