Wil ik mijn pakje echt binnen het uur?

[bijlinda]

Wil ik mijn pakje echt binnen het uur?


Pakjes leveren op de dag van de bestelling? Joris Beckers gaat niet mee in het hoera-verhaal van de regering.


Onze e-commercemarkt loopt traditioneel wat achter op onze buurlanden, en zeker op early adopters zoals de Verenigde Staten en verscheidene Aziatische landen. We moeten wat langer wachten op onze leveringen, en het marktaandeel van Amazon is redelijk beperkt ten opzichte van het bijna-monopolie dat de webgigant op sommige plekken heeft. Het bedrijf heeft het dus goed gezien: er is ruimte op onze markt voor zo’n investering.

“Maar willen we dit echt?” vroeg Ruth Joos zich terecht af in De ochtend op VRT Radio 1. Het antwoord luidde: een levering op dezelfde dag wordt gewoon de standaard. In de grote Amerikaanse steden is dat inderdaad het geval, en ook in landen als China en Japan is levering op dezelfde dag een realistische optie, net als in sommige Europese steden.

Die evolutie kun je niet tegenhouden, maar de vraag is of onze beleidsmakers ze moeten toejuichen. De investering van Amazon komt er – zoals het bedrijf zelf zegt – omdat er meer wordt besteld als je dezelfde dag kunt laten leveren. Waarom ook niet? Als ik hetzelfde product voor dezelfde prijs op Amazon sneller in huis kan hebben, waarom zou ik dan nog naar een andere webshop gaan? En voor de echt dringende boodschappen, waar je tot nu nog altijd voor naar de winkel moest, moet ik nu het huis ook niet meer uit. Tot zover het voordeel voor onze kleine ondernemers.


Sneller is niet beter

Maar willen we dit echt? Neen, was de duidelijke conclusie na ons proefproject rond duurzamere leveringen in Mechelen, eind vorig jaar. De consument wil gerust enkele dagen wachten om zijn pakjes gegroepeerd op woensdag en vrijdag te krijgen, de typische thuiswerkdagen. Uiteraard geldt dat niet voor de hele bevolking, en een concurrentiële markt kan de dienstverlening verhogen, maar in plaats van ‘hoe sneller hoe beter’, hoort de vuistregel ‘sneller is niet beter’ te zijn.

Dat is een van de inherente problemen in de e-commercemarkt. Die markt bestaat uit twee delen: retail en logistiek. De retailer wil alles zo snel mogelijk bij jou krijgen, de logistiek is daar nu op afgestemd. Maar hoe sneller alles moet, hoe minder kansen er zijn om pakketten samen te versturen, wat onherroepelijk leidt tot meer verkeer. Als je iets langer vooraf kunt plannen, kun je pakketjes slim toewijzen aan de juiste leverrondes om zo kilometers en voertuigen uit te sparen. Een paar bestelwagens erbij op de Antwerpse Ring zal het verschil niet maken, maar die bestelwagens moeten ook in onze woonwijken, winkelstraten en schoolomgevingen zijn.

De verduurzaming van de stedelijke logistiek wordt sinds de recentste verkiezingen zowel op het Vlaamse als op het stedelijke niveau wat veronachtzaamd, hoewel verkeersveiligheid een prioriteit voor iedere mobiliteitsbeleidsmaker zou moeten zijn. Bovendien leidt die race-to-the-bottom tot slechte werkomstandigheden in de sector, denk maar aan de overtredingen die hebben geleid tot de pakjeswet van toenmalig minister Petra De Sutter (Groen).


Amerika-afhankelijkheid

Voor Amazon is dat natuurlijk een slimme zet. Dat bedrijf is tegelijk handelaar en logistieke speler, en heeft dus een unieke positie op de e-commercemarkt. Doordat die webgigant ook een marktplaats is, net als zijn lokale concurrent Bol.com, biedt hij andere verkopers de mogelijkheid om zijn enorme publiek te bereiken via al zijn kanalen.

Dat is de opportuniteit voor onze kmo’s waar onze minister-president zo tuk op is. De marktplaatsen bieden inderdaad enorme kansen voor kleine handelaars. Maar voor we onze kmo’s blindelings aansporen die opportuniteit te benutten, moeten we beseffen dat alle verkoopinformatie (welk product doet het goed, voor hoeveel wordt het verkocht?) eerst via het platform zelf passeert. De kmo betaalt dus om haar meest waardevolle data aan de eigenaar van dat platform te geven.

Als die eigenaar, Amazon dus, nobele doelen zou nastreven, dan mogen we daar misschien niet te veel kritiek op hebben. Maar als die eigenaar geen al te beste reputatie heeft inzake werkomstandigheden in zijn logistieke centra, en alsmaar dichter aanschurkt bij president Donald Trump, dan moeten we ons afvragen of we echt de loftrompet moeten afsteken over die investering. Zeker in tijden waarin we ons net bewust lijken te worden van de valkuilen van een te grote afhankelijkheid van de VS.


Blog DS, 09-10-2025 (Joris Beckers)